Stefan Żeromski „Przedwiośnie” - charakterystyka Seweryna Baryki

Seweryn Baryka to ojciec głównego bohatera, Cezarego. Wychował się w Polsce, ale karierę urzędniczą zrobił z Rosji. W młodości nie otrzymał gruntownego wykształcenia i nie miał określonego zawodu. Chciał znaleźć jakąś posadę, dlatego drogą uczciwej pracy, ale też i protekcji, znalazł ją w Rosji, która była wymarzoną areną dorobku ludzi typu Seweryna. Tam wspinał się po szczeblach kariery, a kiedy osiągnął stabilizację majątkową, postanowił się ożenić. Wyruszył więc do Polski i tu w ciągu miesiąca znalazł odpowiednią kandydatkę, Jadwigę z Dąbrowskich i po ślubie zabrał ją do Rosji. Niedługo potem urodził im się syn, Cezary Grzegorz.

Baryka miał naturę człowieka nierozrzutnego, pieniądze przeznaczał na zakup wielu cennych rzeczy - mebli, dywanów, obrazów, biżuterii, książek. Jedną z książek darzył szczególnym sentymentem - był to pamiętnik z powstania listopadowego, w którym istniała wzmianka o dziadku Seweryna, Kalikście Grzegorzu Baryce. Pamiątkę tę należało „pilnować jak oka w głowie!” Seweryn z żoną często zmieniali miejsce zamieszkania, aż w końcu znaleźli się w Baku, tutaj Baryka objął wysokie stanowisko i zamienił mieszkanie na apartament, oszczędzał też pieniądze. Ludzie go cenili, zdobył szacunek i uznanie. Czasami myślał o powrocie do ojczyzny, za którą bardzo tęskniła Jadwiga, ale Rosja, kraj mlekiem i miodem płynący, zatrzymywał go na miejscu. Tutaj bowiem miał warunki ku temu, by swego jedynaka wychować i kształcić, sprowadzać najdroższe nauczycielki języków obcych i drogo płatnych korepetytorów. Rozpieszczał syna i spędzał z nim mnóstwo czasu sam na sam. W niedługim czasie wybuchła I wojna światowa i Seweryn wyruszył na front. Przysyłał listy, ale po dwóch latach słuch o nim zaginął. Widomo było tylko, że leżał ranny gdzieś blisko granicy Polski.

W końcu Jadwiga i Cezary dowiedzieli się, że Baryka zaginął. Seweryn powrócił potajemnie dopiero w 1919 r., dowiedział się o śmierci żony i odnalazł syna. Z wojny powrócił odmieniony, był bowiem w niepodległej już Polsce, walczył w legionach i zatęsknił za nią. Jego planem było teraz zabrać Cezarego i razem z nim udać się do Polski. Chcąc zachęcić do tego syna, opowiedział mu historię o szklanych domach, które są w jego kraju rodzinnym i o panującym tam szczęściu i dobrobycie. Baryka czuł, że jemu samemu nie starczy sił, by powrócić do ojczyzny i tam pracować, dlatego starał się własną, na nowo odrodzoną miłość do Polski przelać w serce syna. Obydwaj wyruszają więc w długą i męczącą podróż, najpierw do Moskwy, później do Charkowa, gdzie ginie walizka Seweryna, a wraz z nią pamiątka rodzinna, książka, którą przecież mieli strzec jak cennego klejnotu. Baryka jest załamany z tego powodu i coraz bardziej podupada na zdrowiu, męczy go oczekiwanie na pociąg repatriacyjny do Polski. Żyli tutaj w bardzo nędznych warunkach, jak żebracy. Nie mieli pieniędzy ani lekarstw potrzebnych ojcu Cezarego. Seweryna trzymała przy życiu nadzieja rychłego przyjazdu pociągu, nie było to już tylko marzenie, ale szał duszy. Baryka czuł, że choroba opuściłaby go, gdyby tylko wsiadł do pociągu, tak wielka była jego tęsknota do Polski. Cezary czuł się rozdwojony. „Nieraz w głębi siebie żałował, iż go ten tajemniczy człowiek (...) odszukał w Baku, dosięgnął, chwycił w swe sieci uczuć i zabrał stamtąd. (…) Teraz szedł na postronku swojej dla ojca miłości w stronę Polski, której ani znał, ani pragnął”. Gdy pociąg przyjechał, Serwery błagał i prosił, by ich zabrano, w końcu pomógł im tajemniczy mężczyzna. Baryka niedługo jednak cieszył się z tej podróży do wytęsknionej ojczyzny - zmarł, zdążywszy jeszcze powiedzieć synowi, by w Warszawie udał się do Szymona Gajowca. Pochowano Seweryna w jakimś miasteczku po drodze, a Cezary pojechał dalej, do Polski, wymarzonej Polski ojca.

Oceniając postać Seweryna Baryki należy zaznaczyć, że jest to bohater dynamiczny. Początkowo pochłonęła go praca, robienie kariery i gromadzenie pieniędzy, jednak nie zdało się to nic, gdyż rewolucja ograbiła go z majątku. Przebywając na wojnie dotarł do Polski i tam odrodziła się miłość do ojczyzny. Odtąd jego marzeniem stało się ściągnięcie rodziny do Polski. Obudziły się w nim uczucia w duchu romantyzmu, gotów był pracować i walczyć za ojczyznę. W postaci Seweryna zawarte są cechy inteligenta z rodziny szlacheckiej, któremu bliskie były tęsknoty i marzenia pokoleń polskich inteligentów, gotowych umrzeć za ojczyznę i pielęgnujących w sercach marzenia o idealnej Polsce.