„Prawda rozumu” czy „prawda serca” - jak brzmi przesłanie „Zbrodni i kary” Fiodora Dostojewskiego?

„Zbrodnia i kara”, najsłynniejsza powieść Fiodora Dostojewskiego, konfrontuje dwie wizje patrzenia na świat: kierowanie się rozumem i postępowanie zgodnie z porywami serca. Racjonalistą, osobą działającą rozumowo, jest główny bohater książki, Rodion Raskolnikow. To były student prawa, nauki ścisłe nie są mu obce, rozumuje logicznie i wyciąga poprawne wnioski. Raskolnikow świetnie zdaje sobie sprawę, w jakim znalazł się położeniu – dręczy go bieda, musi wymyślić coś, by biedy uniknęła jego rodzina, matka i siostra. Na razie żyje i czuje się jak pasożyt, byt zapewniają mu pieniądze otrzymywane od bliskich.

Raskolnikow jest zwolennikiem teorii, że jednostki wybitne mogą pozwolić sobie na więcej niż przeciętni śmiertelnicy. Znakomici naukowcy czy przywódcy mogą posunąć się nawet do zbrodni, jeśli jej popełnienie zapewni zrealizowanie ich celu – na przykład ważnego odkrycia, jakie posłuży całej ludzkości. Rodion zastanawia się, czy on te odznacza się takimi wybitnymi cechami i dochodzi do wniosku, iż sprawdzić to można tylko w jeden sposób – popełniając zbrodnię. Na swoją ofiarę wybiera starą lichwiarkę, osobę niesympatyczną, żyjącą z pożyczania pieniędzy na wysoki procent. Raskolnikow kalkulując na zimno, ocenia, że usunięcie...