Maria Pawlikowska-Jasnorzewska „La précieuse” - interpretacja i analiza wiersza

„La précieuse” z francuskiego oznacza bardzo wykwintną (aż do przesady) damę. Utwór ten jest przykładem charakterystycznej dla twórczości Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej formy poetyckiej, czyli – miniatury.

W zaledwie czterech wersach zawarty został bezpośredni zwrot do tytułowej postaci. Atrybutami tej kobiety są: futro, chiński piesek, parasol oraz róża. Wystrojona dama waha się nad kałużą. Najprawdopodobniej boi się ubrudzić, co z perspektywy takiej osoby jest wręcz oczywiste. Okazuje się, że mała „plama” wody stanowi dla niej wielką przeszkodę, której przekroczenie nie jest wcale takie łatwe. Przyglądający się tej sytuacji podmiot liryczny zadaje pytanie: „I jakżeż ty zrobisz krok w nieskończoność?”. Jest ono oczywiście retoryczne, ma na celu skłonienie czytelnika do refleksji.

Sytuację tę można odczytywać na wiele sposobów. Jednym z nich jest na pewno pokazanie ludzkiej bezradności. Tytułowa dama lubi otaczać się drogimi i wytwornymi przedmiotami, ale nie jest w stanie poradzić sobie z małą przeszkodą, jaką jest kałuża. Następnie pada pytanie o to, jak można pozostawić po sobie jakiś trwały ślad, „wejść w nieskończoność”, skoro niewielka kałuża, coś prozaicznego, sprawia taką trudność.

Utwór można odczytać też jako krytykę tego typu kobiet. Są one w gruncie rzeczy bezużyteczne i puste. Ich wielka bezradność sprawia, że nie można na nie liczyć. Prawdopodobnie to one wciąż oczekują pomocy z zewnątrz. Podobne poglądy możemy odnaleźć w twórczości Elizy Orzeszkowej, która w dobie pozytywizmu zachęcała kobiety, by wzięły swój los we własne ręce. Przykładem takiego dzieła może być powieść tendencyjna pt.: „Marta”,  której główna bohaterka systematycznie stacza się na dno, ponieważ nie była w stanie o siebie zadbać. Czy może być inaczej z damą, dla której przepaść nie do pokonania stanowi trochę wody?

W zaledwie czterech wersach udało się Marii Jasnorzewskiej-Pawlikowskiej przekazać bardzo trafną uwagę o życiu. Pojawia się tez rozdarcie między światem doczesnym a wiecznością, w której swój ślad powinien odcisnąć każdy człowiek. Niektórzy nie mają jednak wystarczającego zasobu sił, by to uczynić.