Powieść historyczna jako gatunek literacki. Cechy powieści historycznej

Powieść historyczna to odmiana powieści powstała w XIX wieku. Korzenie powieści histroycznej sięgają (według niektórych znawców literatury) „Iliady“ Homera oraz średniowiecznych romansów rycerskich lub też XVI i XVII wiecznych romansów awanturniczych. „Ojcem“ powieści historycznej był Walter Scott. Powieść historyczna na początku nazywana była także romansem historycznym.

Powieść ta łączy w sobie fikcję literacką z faktami historycznymi. Często w powieściach historycznych ich autorzy przedstawiali swoją własną interpreteację historii, nierzadko fałszując fakty. Mimo to tendencją ogólną jest dążenie do możliwie jak największej wierności historii. W powieści historycznej przedstawione są albo postaci żyjące naprawdę, albo też fikcyjne, ale ich obecność jest pretekstem do opisania epoki bądź postaci historycznej wystepującej jako drugopanowa.

Powieść historyczna może występować w formie opowiadania wszechwiedzącego autora, pamiętnika lub listów. Konwecja narratora wszechwiedzącego daje autorowi największą swobodę w opisywaniu wydarzeń historycznych.

Istnieje kilka podstawowych odmian powięści historycznej:
1.Powieść walterskottowska - nazwa pochodzi od Waltera Scotta - pisarza, autora „Waverley“.
2.Powieść pamietnikarska - przykładem może byc utwór J.U. Niemcewicza „Dwaj panowie Sieciechowie“.

Istnieją trzy etapy rozwoju europejskiej powieści historycznej:
1)1 połowa XIX wieku - Walter Scott i jego naśladowcy, powieść historyczna jako narzędzie walki ideowej;
2)2 połowa XIX wieku - Krytyczne spojrzenie na historię, realistyczna technika opisu zdarzeń historycznych; głębsza refleksja historiozoficzna i wielkie panoramy historyczne, np. „Wojna i pokój“ Lwa Tołstoja.
3)XX wiek - nowa perspektywa w spojrzeniu na historię; nadal roziwja się epicki i krytyczny realizm; stosuje się nowoczesną psychologię w opisie postaci literackich, filozfuje się na tematy historyczne.
W tym okresie pisze w Niemczech T. Mann (tworzący cykl psychologicznych powieści dotyczących czasów biblijnych). W Polsce w XX wieku wykorzystuywano ten gatunek do obrachunku z przeszłością. Element rozrywkowy zawsze był podporzadkowany większej i poważniejszej idei.

Twórcami powieści historycznej w XIX wieku byli między innymi:
1.Walter Scott
2.Aleksander Dumas (ojciec i syn)
3.Charles Dickens
4.Lew Tołstoj
5.Bolesław Prus
6.Józef Ignacy Kraszewski
7.Zygmunt Krasiński
8.Julian Ursyn Niemcewicz

W XX wieku powieści historyczne tworzyli:
1.Stefan Żeromski
2.Władysław Stanisław Reymont
3.Umberto Eco
4.Zofia Kossak-Szczucka