Mojżesz - charakterystyka postaci biblijnej, życiorys

Mojżesz to jeden z najbardziej znanych proroków Izraela. Jako ten, który wyprowadził Izraelitów z niewoli egipskiej jest postacią, której historię często wykorzystują artyści i filmowcy w tworzeniu swoich dzieł.

Nie wiadomo dokładnie, w którym roku urodził się Mojżesz. Wiemy, że miało to miejsce w Egipcie w XIII w. p.n.e. Aby go uratować, matka schowała go w zaroślach Nilu w wiklinowym koszu. Tam został odnaleziony przez córkę faraona i przygarnięty, jako jej przyrodni syn. Dzięki kontaktom swojej rodzonej siostry wykarmiła go jako mamka jego własna matka.

Był wychowywany jako Egipcjanin. Został jednak wygnany na pustynię za zabójstwo człowieka. Tam żył wśród plemienia Moabitów, kiedy pewnego dnia ukazał mu się Bóg w postaci gorejącego krzewu i nakazał powrót do Egiptu i wyprowadzenie ludu Izraela z niewoli.

Mojżesz zrealizował żądanie Boga. Udał się najpierw na dwór faraona prosząc o wolność dla swojego ludu, kiedy spotkał się z odmową Bóg zaczął nękać Egipcjan dziesięcioma plagami. Zesłał między innymi plagę ciemności, szarańczę i wreszcie Anioła Śmierci, który zabijał pierworodnego syna w każdym, nieoznaczonym wcześniej krwią baranka gospodarstwie. Faraon w końcu wyraził zgodę na uwolnienie Iraelitów, jednak zaczął ich ścigać, kiedy ci wyruszyli z Egiptu do Ziemi Obiecanej.

Wtedy Bóg nakazał Mojżeszowi stanąć nad brzegiem Morza Czerwonego i dzięki temu wody rozstąpiły się tak, że Izraelici mogli przejść po dnie. Wody zalały jednak Egipcjan, którzy podążali za ludem wybranym.

Następnie przez 40 lat Mojżesz prowadził swój lud przez pustynię. Rozmawiał wtedy z Bogiem, który pomagał Izraelitom wysyłając snop światła ich prowadzący, zsyłając im mannę z nieba czy sprawiając, że ze skały tryskała woda. Mojżesz był tu pośrednikiem miedzy ludem a Jahwe. Był także narzędziem w ręku Boga. To on miał uderzyć w skałę, z której wypłynęła woda. Także on miał przekazać Izraelitom tabliczki z dziesięcioma przykazaniami.

W tym celu udał się na górę Synaj, gdzie otrzymał owe Boże Prawo. Niestety podczas jego nieobecności ludzie stworzyli złotego cielca, któremu zaczęli oddawać cześć. Gdy po powrocie Mojżesz to ujrzał, rozzłościł się tak bardzo, ze w gniewie rozbił tablice otrzymane od Jahwe. Bóg zlitował się jednak i ponownie mu je przekazał. Za karę jednak Mojżesz nie mógł wejść do Ziemi Obiecanej. Bóg pozwolił mu jedynie ujrzeć ją ze szczytu góry Nebo, gdzie Mojżesz zmarł.

Tradycja przypisuje Mojżeszowi autorstwo pierwszych pięciu ksiąg Starego Testamentu - to tak zwany Pięcioksiąg Mojżesza, który stanowi także Torę - świętą księgę judaizmu. Badania dowodzą jednak, że księgi te powstawały na przestrzeni wielu lat i mają kilku autorów. Prace archeologiczne potwierdziły natomiast i racjonalnie wytłumaczyły zaistnienie dziesięciu plag egipskich.

Wiadomo, że Mojżesz miał syna i córkę. Nie wiemy jednak, co działo się z nimi po śmierci ojca. W późniejszych czasach żaden ród żydowski nie wyprowadza historii swojego pochodzenia od Mojżesza.

Motyw Mojżesza jest często realizowany w literaturze i sztuce. Warto tu wspomnieć choćby o rzeźbie Michała Anioła „Mojżesz”, czy o wielu filmach, fabularnych i rysunkowych, realizowanych na podstawie historii wyjścia Izraela do Ziemi Obiecanej. We wszystkich tych utworach prorok przedstawiany jest jako starzec z siwą brodą i tablicami z dziesięcioma przykazaniami w ręku.