Tadeusz Borowski „Opowiadania” - nihilizm Borowskiego oraz jego polemika z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim

Nihilistyczna postawa bohatera „Opowiadań” Borowskiego wytworzyła się pod wpływem doznanych traumatycznych przeżyć. Życie w obozie koncentracyjnym w Auschwitz zrobiło z niego człowieka zlagrowanego, bezwolną maszynę, podporządkowaną jednemu celowi: zachować życie za wszelką cenę. Tadka, bohatera opowiadań nie można utożsamiać z pisarzem. Jednak Borowski niewątpliwie użyczył swojej postaci wiele ze swoich doświadczeń. Sam przeżył pobyt w obozie oświęcimskim. Nie zachowywał się jak jego bohater. Przeżycia obozowe położyły się cieniem na jego późniejszym życiu. Po wojnie nie mógł wrócić do normalności.

Codzienność obozowa utwierdzała w przekonaniu o braku wartości życia. W opowiadaniu „Proszę państwa do gazu” Tadek bierze udział w rozładowywaniu wagonów śmierci. Często siłą musiał wyciągać ludzi, którzy sami nie dali rady wychodzić. Zabierał im ich podręczne bagaże, dorobek, który spakowali w ostatnim momencie przed wywózką. Dokonywał podziału ludzi na tych, którzy od razu maja być spaleni w piecach krematoryjnych i na tych, którzy pójdą na katorżnicze roboty. Kiedy wagon był pusty, musiał wejść do środka i pozbierać zwłoki martwych dzieci. Bohater zastanawia się, czy jest dobry, gdyż jedyne uczucie jakie żywi do tych ludzi to złość, za to że musi tu być. Nie współczuje im, że idą do gazu. Przeciwnie, życzy im śmierci. Jego współtowarzysz zapewniał, że są to normalne uczucia. Rodzącą się złość najłatwiej wyładować na słabszych. Jest to nawet pożądane.

W myśl nihilistycznej postawy - nie istnieją żadne wartości moralne. Społeczeństwo ma świadomość braku celu. Wszelkie reguły i zasady nie sprawdziły się w rzeczywistości. Są tylko zbiorem pustych znaczeń. Na wytworzenie się nihilistycznej postawy Borowskiego miały wpływ przeżycia obozowe. Z nihilizmem polemizuje postawa Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Grudziński był więziony w sowieckim łagrze, jednak swoją postawą potwierdzał, że nawet w takiej rzeczywistości można uchronić cząstkę człowieczeństwa. Można zachować godność jeśli postępuje się według elementarnych zasad moralnych.