Tadeusz Miciński „Madonna Dolorosa” - interpretacja i analiza utworu

Wiersze Tadeusza Micińskiego są niezwykle odważne i zaskakujące. Poeta nieustannie bawi się z odbiorcą, wprowadza go w swój, ciemny, pełen kontrastów i niejednoznaczności świat wyobraźni. Utwór pt. ,,Madonna Dolorosa” jest tego doskonałym przykładem.

Już motto utworu jest wyjątkowo ciekawe: ["... żelazny posąg z kolcami do wewnątrz, w którym zamykano przestępcę"...]. Brzmi to jak fragment opisu wyjęty z jakieś książki o przyrządach do torturowania. Okazuje się, gdy czytamy kolejne wersy wiersza, że nasze spostrzeżenie było trafne. Tytułowa Madonna Dolorosa jest bowiem narzędziem męczarń. 

Podmiot liryczny ujawnia się, wypowiada się w pierwszej osobie liczby pojedynczej, jest to typ liryki bezpośredniej, wyznaniowej.

Już na samym początku osoba mówiąca w tekście określa swój stan fizyczny i psychiczny, mówi: ,,coś w mym sercu dziko pęka”, czuje Grozę, lęk, strach, przerażenie. Po chwili dowiadujemy się, co jest przyczyną tego niemego lęku: tytułowa Madonna Dolorosa to aparat tortur, jej kolczaste szpony duszą ofiarę i wysysają z niej resztki życia. Podmiot liryczny widzi w swoich ,,mistycznych snach” jak męki przeżywa Lilia - Rosa, jej delikatne ciało ,,drga konwulsją”, okrutna Dolorosa nie oszczędza żadnej jej żyłki zadając nieprzerwanie okrutny ból. Dalej widzi jak kroczy Madonna ze swym zmarłym dzieciątkiem na ręku. Po chwili podmiot liryczny przestaje odczuwać druzgocący ból, rozwiera swoje puste źrenice, prawdopodobnie śmierć przynosi kres jego mękom.

Ten przedziwny utwór jest bardzo kontrowersyjny. Miciński wykorzystuje bowiem religijną postać Madonny i Jej imieniem nazywa machinę (lub może bardziej osobę do wykonywania) tortur. W wierszu mamy dwa pola semantyczne. Cierpiąca Madonna niosąca dzieciątko na swym ręku oraz użyte określenie: ,,Pani królestw”,  to obrazy charakterystyczne dla katolickich przedstawień Matki Jezusa. Miciński bawi się słowami: Dolorosa to zbitka słów oznaczających ból, udrękę i kwiat - różę. Ten pełen niejednoznaczności utwór jest przykładem powszechnych w poezji poety kontrastów, dysonansów, ciągłego zderzania dobra i zła, szczęścia i cierpienia, świętości i świętokradztwa, religii i okrucieństwa.

Wiersz składa się z czternastu wersów o rożnej liczbie strof, o rymach dokładnych, przeplatanych.