Ignacy Krasicki „Małżeństwo” - interpretacja, opracowanie utworu

Satyry Ignacego Krasickiego dotykały wszystkich bieżących problemów, które według poety negatywnie wpływały na kształt społeczeństwa. Książę sambijski bezwzględnie krytykował pijaństwo, brak obyczajności, bezmyślne przejmowanie wzorców zagranicznych oraz wiele innych przejawów upadku moralności. Przy takich przewinieniach małżeństwo może wydawać się czymś najzupełniej normalnym. Jednakże przyjrzyjmy się spostrzeżeniom poety na ten temat.

Satyra rozpoczyna się przypomnieniem stworzenia Ewy. Rzekomo powstała ona z żebra Adama i tak bardzo go zafascynowała, że postanowił uczynić ją towarzyszką swego życia. Narrator zauważa, że gdyby teraz tak było, ludzie nie rozwodziliby się tak często. Przecież skoro pierwsza kobieta powstała z części ciała pierwszego mężczyzny, to musiała do niego pasować. Następnie przytoczone zostały przykłady złych małżeństw, w których jedna lub druga strona odznacza się jakimiś negatywnymi cechami.

Dzieło ma formę zwrotu do adresata. Narrator prowadzi rozmowę z bliżej nieokreślonym mężczyzną zamierzającym wejść w związek małżeński. Po udzieleniu mu wcześniej wspomnianych ostrzeżeń, przystępuje on do dawania rad. Twierdzi, że jego stadło wcale nie musi być nietrwałe, jeśli tylko zechce się do nich zastosować. Przede wszystkim musi zwrócić uwagę na wnętrze, bo to ono jest najważniejsze i może zagwarantować dobry związek. Uroda, którą młody człowiek byłby w stanie chwalić niczym Roland, pędząc na koniu z piką w dłoni ( narrator wlewa w ten zwrot naprawdę wiele ironii), szybko przeminie, a wtedy nie będzie już czego opiewać. Kolejnym argumentem użytym przez autora w celu potwierdzenia wartości wnętrza jest fakt, iż po „nasyceniu się” urodą kobiety rozkosz przechodzi, jej miejsce zajmują nuda i frasunek, a wtedy potrzebne są inne wartości (chociażby przyjaźń) cementujące związek.

Następnie narrator wymienia swojemu rozmówcy wszystkie przykrości, jakie może sprawić mu przyszła żona. Ma na myśli brak szacunku, sprowadzanie nowych towarzyszy do domu, cierpkie słowa, humory i podejrzliwość. Jako doskonały przykład takiej kobiety podaje Ksantypę - żonę Sokratesa. Erazm z Rotterdamu miał powiedzieć, że to dzięki niej grecki myśliciel stał się tym, kim zapamiętała go historia. W przeciwnym razie cieszyłby się szczęśliwym życiem u boku ukochanej kobiety. Narrator prędko dodaje, że jeśli przyszła żona jego rozmówcy jest inna, to nic nie stoi na przeszkodzie, by spróbować. Jednak sam kreśli kilka cech idealnej kobiety. Musi ona być „oświecona, rozum nie zawadzi”. Po czym zostaje dodane, że najlepiej, aby nie był to umysł nazbyt bystry, przystosowany do podległości i poczciwości. Na koniec narrator przekonuje coraz bardziej pogrążającego się w zwątpieniu mężczyznę, że jednak warto się ożenić. W tym celu posługuje się przykładem kupca, który nie przestaje handlować, pomimo niższych zysków.

Satyra ta została napisana trzynastozgłoskowcem ze średniówką po siódmej sylabie. Pojawiają się w niej, charakterystyczne dla tego gatunku, rymy parzyste. Jak możemy wywnioskować z treści, narrator nie gani małżeństwa, ale próbuje pokazać niewłaściwe podejście ludzi do tej instytucji. Wchodzenie w poważne związki tylko z powodu wyglądu drugiej osoby zostaje przezeń otwarcie skrytykowane. Owocem takiego postępowania może być tylko rozwód. Być może ostre słowa narratora są spowodowane tym, że w ówczesnym społeczeństwie rodzina często była tworem tylko prowizorycznym. Kobiety były zakochane w zagranicznej modzie (satyra „Żona modna”), a mężczyźni dla świętego spokoju pozwalali im na wszystko. Skutkowało to poluzowaniem zdrowych więzi społecznych, które prędko zostały zastąpione przez uwielbienie dla wystawnych przyjęć i bogactw. Przez to prawdziwe wartości traciły na znaczeniu, a naród stawał się coraz słabszy.