Julian Przyboś „Notre Dame” - środki wyrazu poetów Awangardowy Krakowskiej na przykładzie wiersza Przybosia. Opracowanie

Awangarda Krakowska to ugrupowanie poetyckie, które działało w dwudziestoleciu międzywojennym. Nazwa grupy wywodzi się od francuskich słów „avant-garde” oznaczających przednią straż - oddział wojska, który wysuwał się naprzód, aby zbadać teren. Zrzeszeni w niej poeci wydawali własne czasopismo „Zwrotnica”. Najważniejszymi przedstawicielami Awangardy byli Tadeusz Peiper i Julian Przyboś. Poeci Awangardowi uważali, że twórczość powinna być metaforą teraźniejszości. Stworzyli oni nowy typ metafory, która interpretowali jako związek pojęciowy wytwarzający nową, czysto poetycką rzeczywistość. Awangardziści bardzo dużą wagę przywiązywali do języka; język ich twórczości zbliżony był do potocznego. Wyznawali zasadę 3xM (miasto, masa, maszyna), oznaczającą fascynację potęgą cywilizacji i urbanizmem. Podkreślając, że sztuka powinna streszczać świat a nie odmalowywać wnętrze poety, zrywali z romantycznym rodowodem poezji.

W utworze „Notre Dame” Juliana Przybosia dominuje poczucie małości, którą odczuwa podmiot liryczny wobec wielkości i wspaniałości katedry. Tekst napisany jest zgodnie z wyznacznikami awangardy; w wierszu są użyte proste zwroty zaczerpnięte z języka potocznego. Poeta, opisując wspaniałość katedry, wygłasza pochwałę potęgi cywilizacji i myśli technologicznej, której rozwój umożliwił wybudowanie tak wspaniałego dzieła. Poetycki obraz budują liczne porównania: „zdjęto mnie z iglicy jak z haka”, „mury z odrąbanych skał - jak łby ponade mnie” oraz metafory: „wśród poczwar rozdziawionych deszczem”, „z miliona złożonych do modlitwy palców wzlatująca przestrzeń!”. Wiersz „Notre Dame”, w którym na pierwszy rzut oka ma miejsce pochwała wnętrza paryskiej katedry jest tak naprawdę utworem wychwalającym wielkość człowieka - budowniczego katedry, który „wstrząsnął tą ciemnością, nagiął - i ogarnął”, a także pochwałą cywilizacji, której rozwój umożliwia budowanie takich wspaniałych miejsc.