Jan Kochanowski „Odprawa posłów greckich” - charakterystyka Parysa (Aleksandra)

Parys jest synem Priama, a więc księciem Troi. W „Odprawie posłów greckich” jest ukazany jako dorosły już człowiek, który w dążeniu do zaspokojenia własnych pragnień, naraża swój kraj na zagładę. Kochanowski nie przedstawia wcześniejszych losów Parysa, pojawiają się tylko epizody z jego życia. W tragedii nie ma na miejsca na obszerne retrospekcje, ale postać ta była ówczesnym raczej znana. Parys został wybrany na sędziego podczas sporu między trzema boginiami: Ateną, Herą i Afrodytą. Miał ocenić, która z nich jest najpiękniejsza i przyznać jej jabłko. Podjął decyzję, nie kierując się urodą bogiń, lecz wartością darów, jakie mu ofiarowywały. Za najpiękniejszą uznał Afrodytę, która w zamian obiecała mu miłość najpiękniejszej kobiety na świecie. Parys uległ przekupstwu, by zdobyć Helenę. U Kochanowskiego posługuje się tą metoda, by ją zatrzymać. W „Odprawie posłów greckich” Parys przywołuje ten epizod ze swego życia, tłumacząc Antenorowi, że nie może oddać Grekom Heleny, ponieważ jest ona darem od bogini. Gdyby się jej wyrzekł, może obrazić Afrodytę i ściągnąć na siebie i Troję jej gniew.

Drugim grzechem Parysa, było porwanie Heleny. Bogini wywiązała się z obietnicy, Helena, najpiękniejsza na ziemi niewiasta, pokochała Parysa. Problem w tym, że od kilku lat była żoną Menelaosa, króla Sparty i matką jego dzieci. Menelaos przyjął Parysa na swym dworze bardzo gościnnie, odpowiednio do jego rangi królewskiego syna. Prawa dotyczące gościnności były wówczas uświęcone wieloletnią tradycją i na ogół skrupulatnie ich przestrzegano, wierząc, że w przeciwnym razie bogowie ześlą na ludzi okrutną karę. Parys jednak nie zawahał się uprowadzić Heleny z domu jej męża. Nie było to porwanie, bo czar bogini sprawił, że Helena pokochała Parysa. Książę uważał, że działa zgodnie z wolą Afrodyty, ma więc prawo złamać prawo.

Parys zawinił po raz trzeci, kiedy z ukochaną powrócił do rodzinnej Troi. Spodziewał się, że zdradzony mąż, nie pozwoli im spokojnie odejść i będzie ich ściągał. Chroniąc się w murach swego miasta szukał bezpieczeństwa, a nie brał pod uwagę, że ściągnie gniew Greków na wszystkich jego mieszkańców. Nawet jeśli wierzył w potęgę Troi, która obroniłaby się przed samym Menelaosem, to przybycie greckich posłów, jako reprezentantów zjednoczonych sił greckich nie pozostawiało wątpliwości, że Menelaos nie jest sam, że stoi za nim potężna armia. Mimo to Parys do końca obstawał przy zatrzymaniu Heleny, nawet kosztem wieloletniej wojny.

Stanowisko Parysa poznajemy głównie w rozmowie z Antenorem, który uważa, że Grecy powinni odpłynąć w pokoju z Heleną na pokładzie. Parys przytacza wówczas kilka argumentów na obronę swojego stanowiska, między innymi powołuje się na interwencję Afrodyty i działanie zgodnie z jej wolą. Ponadto odwołuje się do historii porwania z przed lat, kiedy to Grecy uprowadzili siostrę Priama, Medeę. Porwanie Heleny byłoby więc rodzajem odwetu, słuszną karą dla butnych Greków. A jednak głównym powodem, dla którego Parys nie zamierza oddać Heleny, jest jego miłość do niej. Pragnie ją zatrzymać dla siebie, tak więc jego pobudki są egoistyczne.

Postacie z klasycznej tragedii są przedstawiane dość powierzchownie i jednostronnie. Parys został ukazany jako bohater negatywny, którego wina polega przede wszystkim na tym, iż kieruje się wyłącznie własnym dobrem. Naraża swoją ojczyznę, nieuczciwie wpływa na przebieg rady, byle tylko ożenić się z Heleną. Jego jednostkowy interes staje się dla niego wartością nadrzędną. Negatywna ocena postaci Parysa w tragedii ma być napomnieniem dla odbiorców. Kochanowski pisał „Odprawę posłów greckich” z myślą o szesnastowiecznych posłach. Ukazał Parysa jako negatywny wzorzec postępowania, chcąc skłonić polskich magnatów, by nie kierowali się prywatą.