Adam Mickiewicz „Sonety Krymskie” - „Stepy akermańskie” - interpretacja i analiza sonetu

„Stepy akermańskie” należą do zbioru sonetów, które powstały bezpośrednio po podróży Mickiewicza po Półwyspie Krymskim. Poeta oczarowany pięknem tego miejsca i jego kultury, swoje doświadczenia z wędrówki spisał w osiemnastu krótkich wierszach, wydanych jako „Sonety krymskie”. Utworem otwierającym cały cykl, jest sonet „Stepy akermańskie”.

Pierwsze dwie strofy stanowią część opisową utworu. Podczas podróży przez równiny, podmiot liryczny podziwia oszałamiającą przyrodę. Stepy akermańskie zachwycają go swoją wielkością, panującym tam spokojem. Niedaleko widzi błyszczące wody Dniestru:

„Wóz nurza się w zieloność i jak łódka brodzi;
Śród fali łąk szumiących, śród kwiatów powodzi”.
 
Zapada zmrok, a na niebie pojawia się księżyc – lampa Akermanu. Wędrownik, by podkreślić piękno otaczającej go natury używa: epitetów („kolorowe ostrowy”), porównań („wóz nurza się w zieloność i jak łódka brodzi”), przenośni („wpłynąłem na suchego przestwór oceanu”). Nagromadzenie czasowników („wpłynąłem”, „omijam”, „wschodzi”) nadaje całej sytuacji dynamiki. Czytelnik ma wrażenie, że podmiot liryczny odbywa podróż po oceanie. Dryfuje łódką wśród fal szumiących i zieloności burzanów. Falująca na delikatnym wietrze koralowa ostrowa cicho szumi, wprowadzając melancholijny, pełen spokoju, dający poczucie bezpieczeństwa nastrój. Podmiot liryczny za pomocą słów maluje obraz pełen barw, dźwięków oraz ruchu. Bezkresna przestrzeń równinnych terenów z jednej strony robi na nim wielkie wrażenie, z drugiej, przytłacza. W panującej ciszy, zmysły podmiotu lirycznego wyostrzają się. Podróżnik może usłyszeć każde żyjące stworzenie: ciągnące żurawie czy sunące pomiędzy roślinnością węże.

„Stójmy! - jak cicho! - słyszę ciągnące żurawie,
Których by nie dościgły źrenice sokoła;
Słyszę, kędy się motyl kołysa na trawie”.

Druga część sonetu wzmaga uczucie dramaturgii. Zapada ciemność, podmiot liryczny szuka na niebie gwiazd, wskazówek, gdzie dalej podążać. W mroku nie dostrzega żadnych punktów orientacyjnych wyznaczających drogę: „Już mrok zapada, nigdzie drogi ni kurhanu”.

Uważnie obserwuje przyrodę, próbując odnaleźć choć najmniejszy znak, drogowskaz. Niestety, roślinność pozostaje w bezruchu, a wokół panują egipskie ciemności. Równina coraz bardziej przytłacza podmiot liryczny. Zaczyna błądzić. Cisza zaczyna przeszkadzać. Powracają wspomnienia o ukochanej ojczyźnie. Piękna przyroda stepów przestaje cieszyć, a zaczyna napawać podróżnika smutkiem. Wytęża słuch, nasłuchuje głosu, wołającego go z Litwy:

„W takiej ciszy! - tak ucho natężam ciekawie,
Że słyszałbym głos z Litwy”.

Podmiot liryczny, tak samo jak Mickiewicz, jest wygnańcem. Tęskni za krajem, czuje się zagubiony i samotny w obcej krainie. Traci poczucie czasu. Otaczająca go przyroda jest tajemnicza, budzi w podróżniku niepokój i lęk. Chociaż podmiot nie jest sam, czego dowiadujemy się dzięki użyciu przez niego liczby mnogiej („stójmy!”), czuje się samotny i opuszczony. Tajemniczość i nieprzewidywalność natury doskonale koresponduje z jego wewnętrznym niepokojem. Podróżnik wyolbrzymia własne wrażenia i uczucia. Zawiedziony brakiem odzewu, rusza w dalszą podróż.

W 4 strofach „Stepów akermańskich” Mickiewiczowi udało się oddać piękno malowniczego pejzażu, zobrazować równiny nad Dniestrem, opisać barwą równinną roślinność, zwierzęta. Otaczająca podmiot liryczny przyroda oddziałuje na wszystkie jego zmysły, wyostrza wzrok i słuch. Podróżnik bacznie obserwuje naturę. Jest oczarowany wschodnią egzotyką. Przywołuje wspomnienia związane z ojczyzną, z jej pięknem. Jednocześnie ma świadomość, że nigdy nie wróci już do ukochanej Litwy.