Wiersze Brunona Jasieńskiego - Motyw buntu w twórczości Jasieńskiego. Opracowanie

Bruno Jasieński zadebiutował w 1921 roku tomem poetyckim „But w butonierce”, który wyświetlał założenia rodzącego się w Polsce nurtu futurystycznego – zerwanie z przeszłością reprezentowaną przez nazwiska narodowych wieszczów i cieszących się ogromną estymą poetów młodopolskich, których koncepcje nie pasowały już do nowej rzeczywistości odradzającego się narodu. W cyklu znalazły się wiersze eksperymentujące z formą i znaczeniem leksykalnym, które miały odtąd pełnić służebną rolę wobec witalistycznego potencjału twórczego młodego poety, wyzwolonego z więzów narzucanych przez składnię i zasób słownictwa. W tytułowym dla całego cyklu utworze Jasieński przedstawia samego siebie jako nowy autorytet, który ma zastąpić takie nazwiska jak Kasprowicz i Staff, „detronizując” wszelkie osiągnięcia przeszłości i nakierowując uwagę tylko i wyłącznie na przyszłość.

Buntem wobec tradycji były również dwie współredagowane przez Jasieńskiego „jednodńuwki futurystuw”, negujące zasadność skomplikowanej składni i ortografii, które zastąpiono zapisem fonetycznym. Miejscem kreowania i odbioru sztuki miały stać się ulice – przystanki, tramwaje, pasaże – nie zaś tradycyjnie rozumiane „salony”, stąd też obie inicjatywy przybrały formę plakatów, mających zniknąć tak samo szybko, jak się pojawiły; tak, aby nie stać się częścią historii, wobec której się buntowały. Opinię publiczną poruszył szczególnie wiersz Jasieńskiego „Mięso kobiet” zamieszczony w drugim manifeście, zatytułowanym „Nuż w bżuhu. 2 jednodńuwka foturystuw”. Stanowił on wyraz buntu poety wobec tradycyjnie rozumianego estetyzmu literatury, który zagradzał do niej drogę obrazom dosadnym i w pełni naturalistycznym, a jednocześnie był utworem wymierzonym w konwenanse burżuazyjnego środowiska roszczącego sobie prawo do tytułowania się mianem elity intelektualnej.

Podobnie „wycelowana” była również powieść „Palę Paryż”, w której zostaje przedstawiona zagłada miasta stanowiącego od wieków nie tylko stolicę Francji, ale również życia intelektualno-kulturalnego całej Europy Zachodniej. Jasieński wyraża tutaj swój sprzeciw wobec centralizacji sztuki wokół pretensjonalnej, pozbawionej twórczej energii i wyczucia nowych czasów elity, zastępując ją w finale opowieści grupą robotników, którzy przeżyli epidemię dżumy dzięki pobytowi w więzieniu, gdzie znaleźli się z powodu represji po strajkach i manifestacjach. Tworzą oni nowy, proletariacki ład, stojący w całkowitej sprzeczności wobec reguł i porządku dawnego świata.

Jasieński buntował się również przeciw pewnego rodzaju sztywności polskiego historycyzmu, który przedstawiał rozmaite postaci w zakłamanym, pasującym do założeń danej grupy badaczy świetle. Wyrazem sprzeciwu wobec jednopłaszczyznowego pojmowania i przedstawiania historii stał się jego trzyczęściowy poemat „Słowo o Jakubie Szeli”, który obalał mit naiwnego chłopa-robotnika przeistaczającego się w okrutnego zbrodniarza pod wpływem politycznej prowokacji.