Juliusz Słowacki „Balladyna” - czas i miejsce akcji. Opracowanie

„Balladyna” to dramat Juliusza Słowackiego zrywający z antyczną zasadą trójjedności czasu, miejsca i akcji. Miejsce akcji zmienia się. Są to zarówno miejsca prawdziwe, realne oraz historyczne, jak i te fantastyczne, wymyślone. Również i czas nie jest ściśle sprecyzowany, chociaż wiadomo, że akcja dramatu trwa dłużej niż dwadzieścia cztery godziny.
     
We wstępie przed aktem pierwszym Słowacki pisze, że akcja dramatu dzieje się „Za czasów bajecznych, koło jeziora Gopła”. O miejscu i czasie dowiadujemy się także z didaskaliów poprzedzających każdy akt i większość scen. Pierwszy akt rozpoczyna się wśród nadgoplańskiego lasu, w pobliżu chatki Pustelnika (łono przyrody, środowisko naturalne). W jeszcze innej części tego samego lasu spotykają się istoty typowe dla romantycznego folkloru – dziwy i zjawy pod postaciami duszków Skierki i Chochlika. Nieopodal błyszczy się niewzruszona tafla jeziora – Gopła. Jezioro to leży tak naprawdę w województwie kujawsko-pomorskim i przepływa przez miasto Kruszwicę. Istnieje naprawdę. Jest to jednocześnie przestrzeń, w której mieszka zwiewna istota – czarodziejka o imieniu Goplana.

Kolejnym miejscem w „Balladynie” jest mostek koło chaty Wdowy i jej dwóch córek – Aliny i Balladyny. Akcja dramatu przenosi się także do samej chatki Wdowy. Nieustannie też powracamy do nadgoplańskiego lasu. Sceneria zmienia się i bohaterowie pojawiają się także na ganku przed Chatą. Wraz z ożenkiem Balladyny z Kirkorem, akcja dramatu zmienia się ponownie. Tym razem jest to zamek Kirkora, różne sale – komnaty Balladyny czy komnata, w której dostojnicy ucztują, a także sypialnie, gdzie dochodzi do morderstwa.
     
Z kolei Skierka i Chochlik, jako postacie zaczarowane, bardzo często pokazywane są w otoczeniu natury, na leśnych polanach i w okolicach jeziora. Akcja przenosi się także do innego miasta – na wały w okolice Gniezna – tam ma miejsce bitwa o koronę i władzę nad państwem pomiędzy Balladyną a jej mężem Kirkorem – prawowitym władcą polskiego tronu. Ostateczne dramatyczne sceny „Balladyny” mają miejsce w Sali Królewskiej w Gnieźnie.
     
Czas akcji obejmuje około cztery dni i jest podzielony na dwie płaszczyzny. Pierwszą z nich jest tak zwana płaszczyzna legendarna (mityczna, historyczna). Tutaj mit i legenda łączą się z historią. W tej części „Balladyna” opowiada o czasach króla Popiela III i panowania jego dynastii Popiellidów. Popiel III to Pustelnik, który przechowuje królewską koronę. Opowiada on o czasach sprzed akcji dramatu. Druga płaszczyzna to czas właściwy dla akcji dramatu.
    
O upływie czasu w „Balladynie” jesteśmy na bieżąco informowani dzięki didaskaliom oraz komentarzom samych bohaterów. Pierwsza noc upływa w akcie I, kiedy Kirkor wiedziony czarami Goplany, zjawia się w chatce Wdowy. Tam też postanawia przenocować. Zabójstwo Aliny przez Balladynę ma miejsce następnego dnia, w blasku słońca. Akt III rozpoczyna się od ranka po nocy poślubnej Balladyny z Kirkorem. Czwartego dnia ukazana jest walka pomiędzy małżonkami w Gnieźnie. Dzień sądu nad Balladyną to ten sam dzień, w którym pokonała Kirkora.
    
Pojęcie czasu wprowadza na scenę dramatu także Filon, który przynosi do zamku ciało zabitej Aliny. Mówi, że od jej śmierci minęły trzy noce i trzy dni. Cała akcja dramatu obejmuje nieco ponad połowę tygodnia. O upływie czasu przypominają nam bohaterowie i didaskalia.
    
Czas i miejsce akcji mają niebagatelne znaczenie dla utworu. Są to podstawowe składniki, elementy świata przedstawionego, które decydują o atmosferze dramatu i jego wymowie.