James Joyce - biografia, życiorys

James Joyce jest jednym z najwybitniejszych prozaików XX wieku. Ten irlandzki pisarz tworzący w języku angielskim urodził się w 1882 roku w Dublinie. Joyce pochodził z wielodzietnej rodziny. Już w młodości pisał wypracowania, które były ponadprzeciętne. Jednocześnie zmagał się z licznymi lękami, które w przyszłości stały się podstawą do przyjęcia określonych postaw literackich. Joyce bał się m. in. burzy, morza i wiary.

Dzieło literackie jego dzieciństwa – „Stefan bohater” – zostało w większej części spalone przez samego autora. Już w nim ujawnia się tendencja Joyce'a do pisania charakterystycznym stylem oraz operowania strumieniem świadomości. Do wczesnych utworów zaliczamy także zbiór opowiadań „Dublińczycy” z 1914 roku oraz liryki „Chamber Music” z 1907.

W 1904 roku miał miejsce wyjazd Joyce’a do Francji, a potem do Zurychu. Tam rozwija się twórczość pisarza, który na papier przenosi własne doświadczenia. Twórczość Joyce’a jest nacechowana biografizmem oraz światopoglądem wyniesionym z dzieciństwa. Największe dzieło pisarza zostaje wydane w 1922. „Ulisses” łączy różne style i poetyki, odnaleźć możemy tam symultanizm miejsc akcji oraz relatywizację przestrzeni powieściowej. W utworze trudno wskazać sylwetki bohaterów, albowiem ich osobowości nie są dookreślone przez autora. Dzieło to jest nacechowane symboliką, posiada ukryty sens paraboliczny. Interpretując „Ulissesa” zwykle wskazuje się na antyczną „Odyseję” jako na dzieło, które Joyce sparodiował. Autor, posługując się strumieniem świadomości, tworzy nową konstrukcję powieści poprzez wprowadzenie rozbudowanych monologów wewnętrznych bohaterów.

Ostatnie dzieło Joyce’a zostało wydane w 1939 roku. „Finnegan’s Wake” to groteskowa opowieść zawierająca treści historiozoficzne. Krytycy przypuszczają, że dzieło to parodiuje starożytną, egipską „Księgę umarłych”. Pisarz zmarł w 1941 w Zurychu.

James Joyce na polskim gruncie jest znany dzięki pracy wielu pisarzy i tłumaczy. Pierwszy przekład „Dublińczyków” ukazał się w 1958 roku. Najbardziej zasłużonymi tłumaczami są Maciej Słomczyński oraz Jan Parandowski, jednak należy przytoczyć także takie nazwiska jak Kalina Wojciechowska, Zygmunt Iwaszkiewicz czy Krzysztof Bartnicki.