Roman Brandstaetter - biografia, życiorys

Wybitny polski pisarz, poeta i dramaturg, a także tłumacz. Urodził się w Tarnowie, 3 stycznia 1906 r. w inteligenckiej rodzinie żydowskiej. Maturę zdał w Krakowie i tam, na Uniwersytecie Jagiellońskim studiował filozofię i filologię polską. Jako student zadebiutował w „Kurierze Literacko-Naukowym” w 1926 roku. Od tej pory pisał m.in. dla „Nowej Reformy”, „Głosu Prawdy”, czy „Gazety Polskiej”, a w 1928 roku ukazał się jego pierwszy tom poetycki pt. „Jarzma”.

Po studiach wyjechał na stypendium do Paryża, gdzie w 1932 r. zdobył tytuł doktora filozofii.
Po powrocie ze stypendium był nauczycielem języka polskiego w Warszawie, udzielał się też
publicystycznie w „Kurierze Literacko-Naukowym” oraz w „Miesięczniku Żydowskim”.

Gdy wybuchła II wojna światowa, Brandstaetter wyjechał do Wilna, gdzie ożenił się z poznaną wcześniej Tamarą Karren. Ponieważ jednak zaczęło się nim interesować NKWD, przeniósł się z żoną do Jerozolimy. Niedługo potem, w 1941 r. ukończył pisanie pierwszego swojego dramatu: „Kupca Warszawskiego”. W ciągu kolejnych kilku lat powstały następne jego utwory dramatyczne, m.in. również „Powrót syna marnotrawnego”.

Podczas pobytu w Palestynie Brandstaetter przeszedł na wiarę katolicką i w 1945 r. rozszedł się z żoną, zgodnie z przywilejem św. Pawła, który umożliwiał rozwód, gdy jeden z małżonków przechodzi na chrześcijaństwo, drugi zaś pozostaje w wierze niechrześcijańskiej i nie chce żyć w związku z ochrzczonym.

W 1946 roku Brandstaetter przeprowadził się do Włoch. Tam został ochrzczony, a następnie ożenił się z Reginą Wiktor. Tam też powstały kolejne jego dzieła, m.in. „Kroniki Assyżu” czy misterium pt. „Teatr św. Franciszka” i inne. Pełnił funkcję dyplomaty ds. kultury przy ambasadzie polskiej w Rzymie.

Dwa lata później wrócił do Polski i przyjął stanowisko kierownika literackiego Teatru Polskiego, a później Teatru Wielkiego w Poznaniu. Działał też w strukturach Związku Literatów Polskich. Następnie przeprowadził się do Zakopanego, gdzie przez 10 lat piastował urząd przewodniczącego Rady Kultury przy Miejskiej Radze Narodowej. W 1950 roku otrzymał członkowstwo w Polskim PEN Clubie.

Po przeprowadzce do Poznania tworzył kolejne dramaty, przekłady Szekspira, a także rozpoczął pracę nad przekładami Biblii z języka hebrajskiego (ukończył Ewangelie, Dzieje Apostolskie oraz Apokalipsę). Z tego też okresu pochodzi powieść historyczna będąca najważniejszym dziełem Brandstaettera: „Jezus z Nazarethu”, w której w sposób mistrzowski odtworzył obraz realiów epoki, z uwzględnieniem codzienności i obyczajowości Żydów.

Jego twórczość to liryka religijna, dramaty o problematyce moralnej, sztuki teatralne poświęcone biografiom wielkich twórców oraz tematyce antycznej, a także historycznej, czy wojenno-okupacyjnej, przekłady poezji biblijnej, przekłady tekstów Pisma Świętego oraz dramatów Szekspira.

Zmarł na zawał serca 27 września 1987 roku.