Rimbaud „Śpiący w kotlinie” - interpretacja i analiza utworu

Jean Artur Rimbaud jest francuskim poetą żyjącym i tworzącym w XIX wieku. Nazywany poetą przeklętym, niezrozumiały przez ówczesne środowisko twórcze, natchnienia i doznań poszukiwał w narkotycznych wizjach. Jego homoseksualny romans odbił się szerokim echem na paryskiej scenie kulturalnej.

W utworze „Śpiący w kotlinie” Rimbaud ukazuje piękno śmierci. Poprzez personalizację śmierci uwydatnia jej magiczny i tajemniczy wymiar. Wiersz ma budowę sonetu, posiada cztery zwrotki, z których dwie pierwsze są czterowersowe, a dwie ostatnie – trzywersowe. Podmiotem lirycznym wiersza jest osoba relacjonująca widziany przez siebie krajobraz. Nie stara się ona oceniać ani wartościować; wydaje się, że każdy wers jest napisany wcelu dokładniejszego przedstawienia czytelnikowi sytuacji lirycznej.

W pierwszej zwrotce ma miejsce metaforyczny, malowniczy opis kotliny. Rimbaud posługuje się licznymi środkami artystycznego wyrazu, tj. epitety: „bujnej zieleni”, „młody żołnierz”, metafory: „śpiewna rzeka”, „zieleń promieniami lita”, personifikacje: „trawa miękkie łoże ściele”, „dumnym słońcem”. 

Po opisie kotliny, którą czytelnik może sobie doskonale wyobrazić, podmiot liryczny skupia się na opisie młodego żołnierza, który śpi na trawie. Obraz człowieka zostaje skontrastowany z obrazem kotliny, żeby nie powiedzieć: sielankowy opis przyrody zostaje zakłócony przez pojawienie się żołnierza. Jest on blady, śpi na „miękkiej trawie”, jego stopy są zanurzone w kwiatach, a usta rozciągnięte w dziecinnym uśmiechu. W intencji żołnierza żali się i prosi podmiot liryczny: „Zimno mu. Daj mu, ziemio, ciepłe sny łaskawie”. W ostatniej zwrotce sielankowy opis kotliny zostaje zakłócony: „woń twych kwiatów rozkoszą mu nozdrzy nie wzdyma”. Dlaczego bohater utworu jest nieczuły na otaczające go piękno? Dlaczego mu zimno? Odpowiedź znajdujemy w ostatnim wersie: „w prawym boku ma dwie jamki krwawe” – wykorzystanie zdrobnienia (jamki) sprawia, że wiadomość o śmierci żołnierza zostaje przekazana czytelnikowi w łagodny sposób. 

Chociaż śmierć niszczy idylliczność krajobrazu, czytelnik jest z nią w pewien sposób oswajany. Rimbaud – ukazując martwego żołnierza jako bohatera - skłania nas do refleksji nad śmiercią.