Sofokles - biografia, życiorys

Sofokles (ok. 496 – 490 p.n.e.) to jeden z trzech (obok Ajschylosa oraz Eurypidesa) wielkich „ojców teatru antycznego”. Autor 123 sztuk, z których do naszych czasów w całości przetrwało zaledwie 7.

Sofokles przychodzi na świat w Kolonos w Attyce w Grecji. Jego rodzina należała do bardzo zamożnych – ojciec Sofoklesa prowadził przedsiębiorstwo produkujące broń, co w czasach licznie prowadzonych wówczas wojen gwarantowało wciąż rosnący rynek zbytu. Przełomowym wydarzeniem w życiu młodego chłopca jest udział w charakterze przewodnika chóru w uroczystości poświęconej zwycięstwu pod Salaminą. Odtąd jego zainteresowania wyraźnie będą skupiać się wokół misteriów teatralnych. Dwanaście lat później, w wieku 28 lat, odnosi pierwszy prawdziwy sukces. Pokonuje w zawodach dionizyjskich samego Ajschylosa. Zwycięstwo umacnia go w poczuciu słuszności dokonanego wyboru. Jak mówią badania, dramatopisarz miał 24 razy zdobyć najwyższe laury we wspomnianym już konkursie, w tym wielokrotnie wykazać wyższość swego kunsztu nad Ajschylosem.

Jeżeli chodzi o innowacyjność budowy dramatów Sofoklesa oraz innowacje wprowadzone przez niego do utartych już norm scenicznych, należałoby wymienić następujące fakty: poprzez wprowadzenie na scenę trzeciego aktora Sofokles umożliwił budowanie bardziej interesującego napięcia, sprawił, iż dialogi stały się bliższe realiom rozmów dnia codziennego, gdzie częściej toczą się one w większej grupie. Wprowadzenie na scenę dekoracji przyczyniło się z kolei do podniesienia wartości estetycznych oraz lepszego budowania specyficznej atmosfery związanej z akcją sztuki. Zwiększenie z kolei ilości członków chóru wzmacnia patos jego partii, dodaje siły wypowiedziom silniejszej już grupy. Fakt ten nie jest bez znaczenia, gdy będziemy pamiętać o padających z tej strony licznych moralizatorskich komentarzach, a także o istotnej roli chóru, wprowadzającego do kolejnych aktów. Z drugiej strony akcent coraz silniej kładziony jest na rolę przodownika chóru. Sofokles rozwinął wreszcie sferę życia wewnętrznego swoich bohaterów, co w połączeniu z wciąż obowiązującymi motywami mitologicznymi – w tym także nieuchronnym fatum – sprawiło, iż walka postaci z przeciwnościami losu stała się jeszcze bardziej atrakcyjna.

Posiadany majątek umożliwił Sofoklesowi piastowanie także urzędów państwowych (w Grecji często niepowodzenia na tym polu należało pokrywać z własnej kieszeni). Był m.in. skarbnikiem Związku Ateńskiego, kapłanem Asklepiosa oraz uczestniczył w tłumieniu buntu na Samos w 440 r. p.n.e.

Ocalałe sztuki Sofoklesa to: „Król Edyp”, „Antygona”, „Ajas”, „Elektra”, „Kobiety z Trachis”, „Filoktet”, „Edyp w Kolonie”.