Maria Kuncewiczowa - biografia, życiorys

Maria Kuncewiczowa (1895-1989) przychodzi na świat w Samarze, jednak już jako 5-letnia dziewczynka przeprowadza się wraz z rodzicami do Warszawy, a w 1906 do Płocka, gdzie ojciec przyszłej pisarki, Józef Szczepański, otwiera polską szkołę. Tu Maria uczęszcza na prywatne pensje i w wieku 18 lat otrzymuje dyplom nauczycielki domowej. Młoda panna Szczepańska wyjeżdża na studia językoznawcze i literaturoznawcze do Nancy we Francji, ale już po roku – w 1914 – powraca w rodzinne strony. Podejmuje roczną naukę na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, by wreszcie przenieść się do Warszawy i tam rozpocząć studia na Uniwersytecie Warszawskim. Jej wielką fascynacją jest muzyka. Równolegle do fascynacji literaturoznawczych rozwija zainteresowania operowe jako uczestniczka zajęć prowadzonych przez warszawskie konserwatorium. Podejmuje także pierwszą pracę jako tłumaczka w Ministerstwie Spraw Zagranicznych.

Jej debiut pisarski ma miejsce w 1918 r., kiedy w „Pro Arte et Studio” ukazuje się opowiadanie pt.: „Bursztyny”. Kolejne opowiadanie, „Przymierze z dzieckiem”, zostaje opublikowane w 1926 r. W tym samym roku Maria Kuncewiczowa debiutuje jako powieściopisarka. Do rąk czytelnika trafia „Tseu-Hi władczyni bokserów”. Wkrótce ukazuje się mikropowieść „Twarz mężczyzny” (1928) oraz zbiory opowiadań: „Dwa księżyce”, „Dyliżans warszawski” (oba w 1933). W 1932 ma miejsce także prapremiera dramatu „Miłość panieńska”. Jednak Maria Kuncewiczowa to przede wszystkim twórczyni polskiej prozy psychologicznej. Najdoskonalszym tego dowodem jest powieść pisarki, wydana w 1936 r., pt.: „Cudzoziemka”. Książka, oparta na wątkach autobiograficznych, to studium skomplikowanej natury kobiecej oraz wpływu toksycznej więzi między matką a córką na losy głównej bohaterki i jej wynaturzony sposób postrzegania świata. Kolejną niemałą zasługą pisarki jest stworzenie tzw. powieści radiowej. Od 1938 Polskie Radio rozpoczyna nadawanie fragmentów „Dni powszednich Państwa Kowalskich”, wkrótce powstaną także „Kowalscy się odnaleźli” oraz „Kowalscy w Anglii”.

Wybuch wojny zmusza Kuncewiczów do opuszczenia świeżo wybudowanego domu w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą i emigracji. Po krótkim pobycie we Francji rodzina przenosi się do Londynu. Pisarka dalej wydaje swoje dzieła, m.in. dzienniki pt.: „Klucze” (1943). Jest także autorką słuchowiska nadanego przez radio BBC w pierwszą rocznicę agresji hitlerowskich Niemiec na ziemie polskie. Pamięci ofiar wojny zostaje poświęcona także powieść „Zmowa nieobecnych” (1946). W 1955 r. pisarka przenosi się do USA. Do Polski przyjeżdża po raz pierwszy w 1958 r. na odbywający się w Warszawie Kongres Tłumaczy. Mieszka jednak i pracuje w Stanach, w Nowym Jorku. W latach 60. prowadzi wykłady z literatury polskiej na Uniwersytecie w Chicago. Do Polski na stałe wróci w 1970 r.

Jej teksty ukazywały się w licznych czasopismach, m.in. „Za i przeciw”, „Literaturze”, „Twórczości”. Była członkiem, a także przewodniczącą PEN Clubu. Jej działalność na rzecz rozwoju literatury polskiej, a także indywidualny wkład w jej historię był wielokrotnie nagradzany. Wśród licznych wyróżnień i odznaczeń znajdują się: tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie (1989), Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury (1938), nagroda im. Brata Alberta (1989).

Maria Kuncewiczowa umiera w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą i tam zostaje pochowana. W domu – tzw. „Willi pod Wiewiórką” – gdzie spędziła część swojego życia, zwanym dziś „Kuncewiczówką” powstaje muzeum jej pamięci.