Artyzm „Małej apokalipsy” Tadeusza Konwickiego

„Mała apokalipsa” to powieść Tadeusza Konwickiego, pisarza i filmowca, wydana w 1979 roku poza oficjalnym obiegiem wydawniczym – tak, by uniknąć ingerencji cenzury. Powieść jest gorzką satyrą na ustrój Polski socjalistycznej. Pod koniec lat 70. sytuacja w kraju jest tak trudna, że zapowiada się kolejne przesilenie, podobne do przemian z roku 1956 czy 1970, kiedy to z powodu niezadowolenia społecznego dochodziło do manifestacji ulicznych krwawo tłumionych przez władze. Rozprawie z robotnikami towarzyszyła wymiana na stanowisku pierwszego sekretarza Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Poza wymianą kadrową nie zmieniało się nic, toteż po kilku latach przychodzi następny kryzys.

Konwicki jest bacznym obserwatorem życia społecznego, od połowy lat 60. ma problemy z cenzurą i władzami, za podpisanie apelu w obronie profesora Leszka Kołakowskiego zostaje wydalony z partii. „Małą apokalipsę” konstruuje podobnie jak wcześniejsze swoje książki i filmy, w których poruszał egzystencjalne i ponadczasowe problemy. Głównym bohaterem i narratorem jest pisarz, postać wzorowana na samym autorze – mieszka w kamienicy na tyłach Pałacu Kultury i Nauki; podobnie zlokalizowane było mieszkanie Konwickiego. To nie koniec podobieństw...