„Medaliony” Nałkowskiej i „Opowiadania” Borowskiego - co je łączy, a co dzieli?

Zofia Nałkowska i Tadeusz Borowski podjęli po wojnie próbę zrelacjonowania wydarzeń tamtego czasu. Pierwsza autorka pisała na podstawie zeznań ludzi wezwanych przez Główną Komisję Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, Borowski piekła obozów doświadczył na własnej skórze. Przyjrzyjmy się co łączy, a co dzieli ich dzieła.

„Medaliony” są relacją, w której autorka nie wchodzi w opisany świat. Ona tylko opisuje historie opowiedziane przez ludzi badanych na posiedzeniach komisji. Nie spotkamy się tutaj z ocenianiem ludzkich postaw, wszystko to zostaje pozostawione czytelnikowi, który śledząc poczynania opisanych bohaterów, sam wydaje osąd na ich temat. Przykładem może być opowiadanie pt.: „Profesor Spanner”. Młody mężczyzna z Gdańska zupełnie bez emocji opowiada o procederze przerabiania ludzkich zwłok na mydło. Jest to niemal reporterska relacja, precyzyjnie oddająca fakty, uciekająca od wnikaniaw emocje ludzi. Być może autorka wychodziła z założenia, że opisywanie tej sfery jest pozbawione sensu w obliczu tak katastrofalnych zdarzeń. W końcu zgodnie z mottem, którym opatrzyła swoje dzieło („ludzie ludziom zgotowali ten los”), ukazała człowieka jako istotę zdegenerowaną, wypaczoną przez...