Zofia Kossak-Szczucka „Pożoga” - Motyw patriotyzm w „Pożodze” Kossak-Szczuckiej. Opracowanie

Powieść Zofii Kossak-Szczuckiej „Pożoga” jest utworem biograficznym obejmującym wydarzenia rozgrywające się na Wołyniu w latach 1917-1919. Tłem historycznym tego dzieła jest pogłębiająca się nienawiść polsko-ukraińska na tych ziemiach. Sowiecka propaganda szerzyła wśród ludności wołyńskiej przekonanie, że ich niedola spowodowana jest gospodarką mieszkających tam polskich ziemian. „Pożoga” wydana w 1922 r. traktowana jest jako powieść wspomnieniowa, opisująca sytuację w minionym czasie.

Już w rozdziale drugim pt: „Pierwsze starcia” przedstawione zostały owoce bolszewickiej agitacji. Ukraińscy chłopi atakowali okoliczne folwarki, co zaowocowało pogromami polskiej szlachty. Zamordowany został między innymi niemal osiemdziesięcioletni książę Roman Sanguszko. Z powodu tych wydarzeń do Nowiesielicy przybył oddział partyzantów mający bronić polskich ziemian. Sytuacja coraz bardziej się zaognia, dochodzi do eskalacji przemocy, coraz częstsze są rozlewy krwi. Dlatego w okresie od grudnia 1917 do lutego 1918 tworzone są kolejne polskie oddziały zbrojne. Wszystko to dzięki pomocy finansowej inteligencji mieszkającej na wschodzie.

Do czerwca doszło jednak do rozwiązania armii  przez Niemców, którzy planowali wykorzystać gospodarczo tereny Ukrainy. Ostatecznie na ziemiach tych dochodzi do rzezi i spustoszeń dokonywanych zarówno przez bolszewików, jak i zwolenników Petlury. Wołyń staje się areną walk, praktycznie nie ma dnia, by nie przelewała się krew.

Patriotyzm w „Pożodze” Zofii Kossak-Szczuckiej należy rozpatrywać jako działanie mające na celu obronę interesów własnego państwa, narodu. Pojawia się idea walki zbrojnej. Kształtują się oddziały ludzi chętnych przelewać własną krew dla dobra swojej ojczyzny. Jest to bohaterskie i odważne działanie w czasie wojny.

Patrząc na ten problem z drugiej strony, można dostrzec obraz ludzi związanych z konkretną ziemią – jako miejscem życia, a więc również kształtowania się tożsamości – od lat. Pomimo wielkich nieszczęść i zagrożeń, które na nich spadają, nie decydują się oni na ucieczkę, ale dzielnie pozostają, by każdy we własnym zakresie mógł jej bronić. Jedni decydują się na podjęcie walki, inni (jak narratorka) realizują swój obowiązek względem ojczyzny na innych płaszczyznach. Jest ona wspaniałą żoną, matką i obywatelką. Dodatkowo kocha ziemię, na której przyszło jej się wychowywać i gotowa jest ponieść dla niej ofiarę.

Patriotyzm w „Pożodze” wyrasta na szczególnej miłości wiążącej ludzi z ich ziemią. Są w niej głęboko zakorzenieni, jest ona czynnikiem kształtującym ich tożsamość. Tak bardzo nie chcą jej opuszczać, że podejmują wszelkie kroki, by się na niej ostać.