„Lament Świętokrzyski” jako arcydzieło literatury średniowiecznej - opracowanie

Pochodzący z drugiej połowy XV wieku utwór powstał w języku polskim i stanowi jeden z najstarszych zabytków naszego języka. Jednocześnie jest to jeden z najcenniejszych zabytków średniowiecznej kultury zarówno ze względu na dokonały kunszt artystyczny autora, jak i na niezwykłe ujęcie tematu i postaci Matki Boskiej.

W swej pierwotnej postaci wiersz nie miał tytułu - niewykluczone, że stanowił część większej całości, wykonywanej podczas misteriów męki Pańskiej. Dziś znany jest pod trzema co najmniej tytułami: „Lament świętokrzyski”, jako że został odnaleziony w klasztorze na Łysej Górze, „Żale Matki Boskiej pod krzyżem” oraz od pierwszych słów: „Posłuchajcie bracia miła”.

Utwór jest lirycznym monologiem Matki Boskiej skierowanym do ludzi. Bolejąca matka stoi pod krzyżem i patrzy na śmierć swojego jedynego syna. Jej słowa są przepełnione cierpieniem i litością. Jest bezsilna wobec Boskiej woli i ludzkiego okrucieństwa. Właśnie to ukazanie słabości Matki Bożej, jej samotności, cierpienia, bezsilności stanowi o niezwykłości utworu. Postać Matki Boskiej w Piśmie Świętym pojawia się raczej sporadycznie. Niewiele o niej napisano, oprócz tego, że została wybrana, by urodzić...