Adam Mickiewicz „Romantyczność”, Bolesław Leśmian „Dziewczyna” - analiza porównawcza utworów

„Romantyczność” Adama Mickiewicza to utwór datowany na rok 1821, wydany natomiast rok później wraz z całym tomem „Ballady i romanse”. To właśnie ten zbiór przez krytyków uważany jest za początek polskiej ballady oraz manifest nowej epoki - romantyzmu. „Dziewczyna” Bolesława Leśmiana to dzieło powstałe ponad sto lat później. Ukazało się ono w tomie „Napój cienisty” z roku 1936. Pomimo tej różnicy czasowej, obydwa utwory ze sobą korespondują.

Wiersz Adama Mickiewicza opowiada historię Karusi - dziewczyny, która widzi ducha swojego ukochanego - Jasieńka. Pogrążona w rozmowach ze zjawą, nie dostrzega ona zupełnie świata realnego. Wokół niej pojawia się wielu ludzi. Jej uczucia rozumie lud prosty, który nawołuje do mówienia pacierzy, a pogląd ten podziela podmiot liryczny. Kontrastem jest natomiast postać mędrca, który poprzez szkiełko i oko nie widzi niczego nadzwyczajnego. W drugiej części utworu: refleksyjno - polemicznej, podmiot liryczny wypowiada następujące słowa: „Czucie i wiara silniej mówi do mnie / Niż mędrca szkiełko i oko”. W ten sposób apeluje on o zwrócenie uwagi na nowe wymiary życia, bliższe ludziom, bardziej do nich przemawiające. „Martwe znasz prawdy, nieznane dla ludu, / Widzisz świat w proszku, w każdej gwiazd iskierce. / Nie znasz prawd żywych, nie obaczysz cudu! / Miej serce i patrzaj w serce!”

Także „Dziewczyna” Bolesława Leśmiana zachęca do spojrzenia głębiej. Bracia niszczą mur, by dostrzec to co jest za nim schowane. Motywacją jest dla nich dziewczyna, czekająca po drugiej stronie. To symbol nagrody jaka czeka na tego, kto pokona przeciwności. Jak się okazuje - była ona tylko majakiem, podobnie jak zjawa, pojawiająca się obok Karusi. Jednak i w tym wypadku poeta staje po stronie „pokrzywdzonych” - głosząc fakt, że to staranie, działanie, realizowanie ideałów jest najważniejsze dla człowieka. Dlatego możemy pomyśleć, że najwspanialszą nagrodą jest uczucie, którego każdy doznaje wewnątrz siebie. To czego nie widać przez „szkiełko i oko”, ale można dostrzec patrząc w serce.

Obydwa te wiersze podejmują trudną tematykę uczuć i priorytetów w życiu ludzkim. Poeci zdają się głosić konieczność patrzenia głębiej, tam gdzie nie sięga „szkiełko i oko” - poza mur, skrywający wielką tajemnicę.