Witkacy „Szewcy” - Katastrofizm w „Szewcach” - opracowanie zagadnienia

„Szewcy” Witkacego budują wizję świata w momentach przełomowych. Dramat skoncentrowany jest na zagadnieniu przełomu i rewolucji jako katalizatora przemian społeczno - politycznych. Ukazany przez autora świat jawi się jako rzeczywistość zdegenerowana, przeżarta wewnętrzymi podziałami i konfliktami, w której nie ma już miejsca na pozytywne uczucia i odruchy. Wszystkie wartościowe emocje zostają zastąpione marnymi substytutami (nie ma miłości, jest tylko pożądanie), kondycja ludzka zostaje sprowadzona do najbardziej pierwotnych instynktów i popędów.

Świat „Szewców” zmierza ku katastrofie. Rozdzierające go przemiany dążą nie w kierunku poprawy rzeczywistości, lecz ku jej zagładzie.

Witkacy prezentuje trzy odmienne modele ustroju polityczno-społecznego, każdy z nich za punkt wyjścia przyjmuje rewolucję i bunt. Owe trzy modele łatwo dają się wpisać w rzeczywistość historyczną: początkowo mamy kapitalizm, w którym klasy pracujące uciskane są przez arystokrację i burżuazję. Szewcy myślą o buncie, marzą o zrównaniu klas w hierarchii, o władzy w rękach robotników. Pierwsza przemiana dokonuje się jednak za sprawą Scurvy'ego i Dziarskich Chłopców pod przewodnictwem Gnębona Puczymordy. Zaprowadzają oni rządy totalitarne, w których ogół podporządkowany zostaje jednostce. Rzeczywistość zostaje jeszcze mocniej odhumanizowana (Sajetan rozpoznaje w jednym z Dziarskich Chłopców swego syna Józka, lecz nie ma miejsca na żadne niepotrzebne emocje, ponieważ teraz są oni członkami dwóch przeciwnych obozów).

Druga rewolucja dokonuje się dzięki idealizacji Pracy. Przewrót doprowadza do ustroju socjalistyczno-komunistycznego, lecz ten wciąż nie wydaje się satysfakcjonujący (zwłaszcza dla Sajetana, któremu władza przynosi tylko cierpienie). Wreszcie nadchodzi rewolucja Hiper-Robociarza, niosąca za sobą zupełną dehumanizację świata i kult postępu cywilizacyjnego, technokrację.

Świat w „Szewcach” dąży ku zagładzie. Nie istnieje żaden w pełni satusfakcjonujący ustrój polityczny; wszystkie zaproponowane modele niszczą człowieka, zamiast mu służyć. Dramat jest bardzo celnym, choć niezwykle przygnębiającym studium rzeczywistości XX wieku - jego przesłaniem ideologicznym jest apel o rozsądek i próbę zmiany stanu rzeczy, nim będzie za późno i nim katastrofa faktycznie nadejdzie.