Antyk a średniowiecze

Antyk to epoka, której czas trwania sytuuje się przedziale między powstawaniem pierwszych cywilizacji a końcem Imperium Rzymskiego (od ok. 4 tysiąclecia p.n.e. do 476 n.e.). Średniowiecze to kolejny cykl w dziejach człowieka. Rozpoczyna się on datą upadku Rzymu, a kończy wraz z odkryciem Ameryki przez Kolumba (co prawda jest więcej dat – wynalezieni druku ok. 1450 oraz podbicie Konstantynopola przez Tyrków – 1453). Mimo że średniowiecze nastąpiło bezpośrednio po antyku, to jednak nie przejęło wielu jego wzorców, znacznie zmieniając obraz świata.

Antyk był epoką, w której nastąpił gwałtowny rozwój kultury, filozofii i literatury. Twórcy w swoich działaniach odnajdywali radość, a ich celem nadrzędnym było piękno. Starożytność wypracowała kanon tego pojęcia, odwołującego się do wielu aspektów życia. Szczególnym kultem otoczono ciało ludzkie, dbając o jego harmonijny rozwój. W literaturze, rzeźbie i malarstwie bogów przedstawiano jako podobnych ludziom, rozmiłowanych w ucztach, pełnych namiętności i popędliwego gniewu. Taki obraz przekazują także mity. Z obrazu życia zawartego w przekazach można wywnioskować jego afirmację, radość jaką z niego czerpano. Dlatego epokę tę możemy uznać za okres, kiedy człowiek znajdował się w centrum, a nad nim byli bogowie, przejawiający bardzo podobną naturę.

W średniowieczu porządek ten został zupełnie odwrócony. Zapowiedź ponownego przyjścia Jezusa tak rozpaliła ludzką wyobraźnię, że spodziewano się tego bardzo szybko. Dlatego znacznie zmienił się propagowany styl życia. W centrum znalazł się Bóg, który zastąpił ideał piękna w sztuce. Literatura zaczęła nauczać, pokazywać odpowiednie wzorce, a malarstwo i rzeźba przedstawiały postaci święte. Także w systemie filozoficznym miejsce człowieka i sposób myślenia oderwany od religii, zostały zastąpione przez Boga. Oczywiście nie można uznać, ze cała kultura średniowieczna była zdominowana przez religie. Istniały uliczne trupy śpiewaków i błaznów, dające występy na bazarach. Życie wcale nie było ciemne i bezbarwne, nie odbywało się w cieniu sądu ostatecznego. Tak wyglądał po prostu główny nurt kultury, którego obraz najlepiej zachował się do naszych czasów.

Średniowiecze i starożytność to epoki bardzo różniące się od siebie. Znacznie zmienił się obraz patrzenia na świat, człowieka i Boga (bogów). W ten sposób zostały zaakcentowane odmienne poglądy, reprezentowane przez ludzi żyjących w tych epokach.