Stanisław Grochowiak „Czyści” - interpretacja i analiza wiersza

Wiersz ten należy uznać za manifest poetycki Grochowiaka. Był on zwolennikiem turpizmu, czyli nurtu uznającego brzydotę za ważny element życia i poezji. W tym utworze autor przedstawia swoje poglądy na ten temat.

„Czyści” to krótki wiersz. Składa się on z trzech nieregularnych strofek. Pierwsza zbudowana jest z czterech wersów, dwie pozostałe z pięciu.

Jak już wspominałem / wspominałem utwór ten jest manifestem poetyckim autora, Podkreśla on, że wybiera brzydotę, ponieważ jest ona bliższą krwioobiegu, co znaczy, że jest nieodłączoną częścią życia ludzkiego. Brzydota to nie tylko nieatrakcyjność fizyczna innego człowieka, ale także to, co nas boli i dręczy. Brzydotę widać w chorobie, śmierci, głodzie  i epidemii. Jest w czasie wojny i kataklizmów. Nie ma na świecie nic idealnego i Grochowiak wie o tym doskonale.

Podkreśla, iż zamierza pisać o brzydocie, ponieważ to właśnie ona stanowi nieodzowny element człowieczej egzystencji. Podmiot liryczny jako przykład podaje kostnicę, w której widać zadymione ściany. Nie ma tam nic pięknego ani wzniosłego. Domyślamy się, że panuje tam mrok, być może nie pachnie ładnie. To nie ideał a jednak jest przeznaczony każdemu człowiekowi na świecie. Nawet posągi, o których mówi podmiot liryczny nie są doskonałe. Symbolizują bowiem ludzi, którzy nawet jeśli byli znakomitymi bohaterami, spotykali się w życiu nie tylko z dobrem i pięknem, ale też brzydotą. W ostatniej strofie autor opisuje ludzi, którzy są bardzo czyści. Może tu chodzić o czystość fizyczną lub też wewnętrzną, sumienia. Ci ludzie są tak idealni, że nawet pies ich nie zauważa. Jest to ironiczne, ponieważ według Grochowiaka tacy ludzie nie są prawdziwi, nie doświadczają pełni człowieczeństwa. Ta zwrotka mogłaby być też zadedykowana innym poetom, którzy w swoich utworach opiewają jedynie piękno, nie zauważając realnego świata i jego problemów

W swoim wierszu Grochowiak poruszył niezwykle ważny problem. Dowiódł, iż ludzkie życie składa się także ze spraw bolesnych, niełatwych, a nawet brzydkich. Dlatego on, jako poeta wybiera brzydotę, ponieważ chce głosić prawdę.