Władysław Broniewski „Treny” - analiza i interpretacja utworów

Władysław Broniewski żył w pierwszej połowie dwudziestego wieku. Jego twórczość przechodziła liczne przeobrażenia: początkowo Broniewski sympatyzował z romantyzmem, następnie, w jego utworach pojawiła się problematyka społeczna - Broniewski w szczególny sposób zainteresował się człowiekiem. W okresie II Wojny Światowej poezja Broniewskiego stała się patetyczna, poruszała ówczesne problemy społeczne i polityczne. W ostatnim etapie twórczości - do tego okresu zaliczamy „Treny” - poeta uderza w ton osobisty. Broniewski publikuje całą serię utworów związanych z tragiczną śmiercią córki Joanny.

„Treny” przywołują renesansowe dzieło Kochanowskiego o tym samym tytule. Tren to gatunek literacki, mający antyczny rodowód. Gatunek ten cechuje styl podniosły oraz fakt, że utwory te były pisane, aby upamiętnić czyny sławnych osób. Broniewski, wzorując się na renesansowym dziele Kochanowskiego, pisze serię utworów związanych z tragiczną śmiercią córki Joanny, która - już jako dorosła kobieta - śmiertelnie zatruła się gazem. Cykl ten został wydany w 1956 roku w tomiku zatytułowanym „Anka”.

Podmiotem lirycznym wierszy jest sam Władysław Broniewski - zrozpaczony ojciec, który nie może pogodzić się ze śmiercią córki. Sytuacja liryczna wierszy jest podobna - opisują one stan wewnętrzny Broniewskiego, rozpacz, smutek i pustkę, której nie ma czym zapełnić. W wierszu „Anka” podmiot liryczny daje świadectwo swoich nieudanych poszukiwań. Dramatyzm sytuacji lirycznej wzmacnia fakt, że krajobraz po śmierci córki jest podobny, ale brakuje mu wewnętrznego blasku. W utworze „Brzoza” tytułowa brzoza zostaje spersonifikowana - drzewo staje się niemym rozmówcą podmiotu lirycznego, wysłuchuje jego żalów. W cyklu spotykamy także wiersz zatytułowany „Firanka”. W utworze tym podmiot liryczny zastanawia się, czy z zaświatów przybyła do niego duszyczka córki, czy tylko wiatr poruszył zasłoną. Utwory Broniewskiego poruszające tematykę żałobną są dynamiczne i skłaniają czytelnika do egzystencjalnych refleksji. Ich dramatyczną wymowę wzmacniają środki artystycznego wyrazu, tj. wykrzyknienia czy pytania retoryczne, a także bogata metaforyka.