Bolesław Prus „Placówka” - realizm i naturalizm w „Placówce”

Bolesław Prus pisał „Placówkę” w latach 1880 - 1886. W powieści szczególnie zauważalne są nurty ważne dla epoki pozytywizmu jak realizm i naturalizm.

Bolesław Prus zobrazował w sposób bardzo realistyczny ludzi i problemy społeczne drugiej połowy XIX wieku. Przedstawił on chłopów jako ludzi zacofanych w poglądach, pospolitych, niezdecydowanych, bojących się o własną przyszłość. Chłopi musieli bezustannie walczyć o utrzymanie swoich ziem, szczególnie podczas kolonizacji niemieckiej, jednak autor podkreślał szczególnie ich mierność umysłową i niezaradność życiową. Ponadto, wszyscy bohaterowie powieści posługiwali się indywidualnym, charakterystycznym językiem, po którym można od razu rozróżnić, kto należy do której klasy społecznej. Przykładem jest Ślimak i jego rozmowa z Niemcem Hamerem na temat sprzedaży ziemi: „To przecie moja ziemia. Siedzieliśmy tu z dziada, pradziada, jeszcze za czasu pańszczyzny, i to się nazywała nasza zagroda. Później mój ojciec dostali ten grunt z ukazu na własność (…) Zatem - jakim prawem wy chceta kupować mój grunt, kiedy on jest mój?... Mój własny, no…?” Podobnie Ślimak w rozmowie z parobkiem mówi: „Co ja się wreszcie mam frasować! Zgubiłeś konie - odnajdź ich, a nie, to cię zaskarżę do sądu jak złodzieja... Idź, gdzie chcesz, szukaj, jak chcesz, ale bez koni na oczy mi się nie pokazuj, bo moja śmierć albo twoja!.”

Elementem realistycznym w „Placówce” jest także obecność obiektywnego, wszechwiedzącego narratora, który opisuje przebieg wydarzeń, nie komentuje i nie ocenia zachowań bohaterów.

Prus przedstawia wiele zachowań patologicznych, występujących w społeczeństwie polskim, szczególnie na wsi, wśród których jest m.in. alkoholizm Ślimaka i Maćka Owczarza, brak jakiejkolwiek edukacji oraz podstawowej higieny osobistej. Ponadto, to potrzeby fizjologiczne chłopów determinują ich do działania. Ślimak z początku nie chce sprzedawać własnej ziemi ani współpracować z Niemcami, jednak będąc w coraz gorszej sytuacji wchodzi w komitywę z obcokrajowcami. Chłopi żyją w strachu przed głodem.

Inną kwestią są dokładne opisy przyrody, także stanowiące ważny element „Placówki”, np.: „Brzeg zachodni wygląda dziko. (…)Wschodni brzeg jest inny; tworzy jakby amfiteatr o trzech kondygnacjach, wznoszących się jedna nad drugą. Pierwsze piętro, tuż nad łąką, zbudowano z czarnoziemu; w jednym miejscu widać na nim szereg chałup otoczonych drzewami, jest to wieś. Drugie piętro ukształtowało się z ziemi gliniastej; tu stoi dwór, prawie nade wsią, z którą łączy go stara aleja lipowa. Na prawo i na lewo ciągną się dworskie łany w postaci wielkich prostokątów, zasianych pszenicą, żytem, grochem albo pod ugór zajętych. Nareszcie trzecią kondygnację tworzą grunta piaszczyste, obsiewane owsem lub żytem, a jeszcze wyżej - czerni się las sosnowy podpierający niebo. (…)W północnym krańcu doliny widać gromadkę pagórków stojących pojedynczo jak kopce”. Wpływ przyrody na życie chłopów jest zresztą kolejnym charakterystycznym elementem obecności naturalizmu w „Placówce”.