Wacław Potocki „Pospolite ruszenie” - interpretacja, opracowanie utworu

Pospolite ruszenie było często ostatnią linią obrony kraju. W jego skład wchodzili wszyscy mężczyźni uprawnieni lub też zobowiązani do służby militarnej. Następnie było ono zastępowane profesjonalną (i opłacaną) armią. Jednak w momentach krytycznych to właśnie ogół szlachty (bo tak było najczęściej) musiał stawić czoła przeciwnikowi. Jak pospolite ruszenie zostało opisane w wierszu Wacława Potockiego?

Sytuacja liryczna przedstawia obóz wojska, do którego zbliża się przeciwnik. Kozacy ze swoimi samopałami są już naprawdę blisko, dlatego zostaje wysłany rozkaz do dobosza, by ten obudził śpiących żołnierzy. Jego interwencja nie spotyka się ze zrozumieniem, szlachta jest oburzona, że ktokolwiek chce przerywać ich sen. Do budzącego skierowane zostają różne obelgi i groźby. Ten widząc, że działanie nie ma najmniejszego sensu, sam postanowił się położyć i przespać ostatnie chwile spokoju, zanim ktoś „strzepie mu kożucha”.

Utwór jest bardzo wyraźnym nawiązaniem do sytuacji politycznej w ówczesnej Rzeczypospolitej. Potocki żył w XVII w., a więc w okresie jej mozolnego upadku. Przedstawiony w wierszu obóz możemy rozumieć jako cały kraj. Żołnierze to cała szlachta, a dobosz jest kimś, kto zorientowany w sytuacji...