W jaki sposób potęga przeznaczenia determinuje ludzkie losy? Wypowiedź na podstawie „Mitologii” J. Parandowskiego oraz monologu Edypa z tragedii Sofoklesa „Król Edyp”

Przeznaczenie to potężna siła, która sprawia, że ludzkie wybory przestają nosić znamiona całkowitej wolności. Człowiekowi wydaje się, że sam decyduje o wszystkim, co go w życiu spotyka i jest kowalem swojego losu. Starożytni wierzyli jednak, że ten los jest pisany człowiekowi i nie zdoła się nigdy zmienić tego, co ma się stać, że przeznaczenie musi się wypełnić. Ta siła istnieje również ponad bogami, którzy również muszą mu ulegać i liczyć się z nim.

Takie przeświadczenie wypływa z podania o trzech Mojrach: Kloto, Atropos i Lachezis, córkach Nocy. Według wyobrażenia Platona są one potęgą wyższego porządku świata. Jawiły się niczym strażniczki ładu, nieprzerwanie tkając nić żywota ludzkiego, którą, gdy nadchodził czas, Atropos przecinała.

Człowiek, który za wszelką cenę i wszystkimi możliwymi sposobami próbował pokonać ciążące nad nim fatum, był Edyp – bohater tragedii Sofoklesa. Jego życie i losy dobitnie ukazują, jak bezsilny jest człowiek wobec potęgi przeznaczenia. Bohater po narodzinach miał zostać zabity przez sługę króla Lajosa, który poznał treść przepowiedni, że zginie z rąk własnego syna. I już w tym czynie króla była pierwsza próba ominięcia wyroków boskich.

Ale kolejne wydarzenia zamiast oddalać, przybliżają go do tego, od czego chce uciec: porzucenie małego Edypa w górach zamiast zabicia; ucieczka od przybranych rodziców, których uważa za własnych; kłótnia z nieznajomym, która kończy się śmiercią wędrowca z ręki Edypa; miłość do pięknej Tebanki Jokasty i ślub z nią. Edyp był pewien, że oszuka fatum, że zdoła uchronić siebie i swoja rodzinę od okrutnego losu, który był im pisany, ale przekonał się, że jest to niemożliwe.

Woli przeznaczenia nie umknął również syn Tetydy i Peleusa – Achilles. Temida przepowiedziała, że bez tego herosa wojna trojańska nie będzie mogła skończyć się zwycięstwem Greków, wobec tego matka Achillesa, chcąc dać mu długie, choć pospolite życie, ukryła go w przebraniu dziewczęcym. Jednak został odnaleziony przez sprytnego Odyseusza, wziął udział w wojnie i tak, jak mu przepowiedziano, zakończył życie szybko, ale jego imię okryło się wieczną sławą.

Człowiek według śródziemnomorskich podań jest we władzy wszechwładnego przeznaczenia i nigdy nie uda mu się działać wbrew jego woli.