Dzieje Tezeusza - streszczenie

Tezeusz był synem króla Ajgeusa i Ajtry. Ojciec odchodząc od matki, pozostawił dla niego pod skałą miecz i sandały, które miał odnaleźć, gdy dorośnie i ruszyć w nich do Aten, by odszukać Ajgeusa. Od dziecka odznaczał się wielką siłą fizyczna i odwagą.
 
Gdy wyruszył w drogę, w czasie podróży stoczył wiele bitew z lokalnymi rozbójnikami i wszystkich pokonał ich własną bronią. Wędrówka ta przyniosła mu sławę i chwałę bohatera. W Atenach został rozpoznany przez ojca i zabrany przez niego do domu. Żoną Ajgeusa była czarodziejka Medea. Ponieważ obawiała się, że Tezeusz może być zagrożeniem dla jej dzieci, robiła wszystko, by mu zaszkodzić. Chciała go nawet otruć, ale i to nie powiodło się, więc opuściła Ateny.
 
Tezeusz zasłynął następnie z pokonania byka kreteńskiego, który uśmiercał ludzi w okolicach Maratonu. Ponieważ jedną z ofiar byka był syn Minosa, króla Krety, władca nakazał, by mieszkańcy państwa przysyłali na ofiarę dla bestii zwanej Minotaurem – syna żony Minosa, Pazyfe, i byka – siedem dziewcząt i tyle samo chłopców. Na rozkaz Minosa, Dedal wybudował potworowi labirynt, który był jego domem i pułapką bez wyjścia.
 
Heros chciał spróbować swych sił i ogłosił, że pokona Minotaura. Udał się na Kretę i został zamknięty w labiryncie wraz z ofiarami dla bestii. Wcześniej córka Minosa, Ariadne, która zakochała się w Tezeuszu, ofiarowała mu kłębek nici, który miał posłużyć do odnalezienia drogi do wyjścia. Bohater pokonał Minotaura i dzięki nici mógł wyjść z labiryntu. Następnie poślubił Ariadne i zabrał ją na swój statek. Podczas postoju na wyspie Naksos zostawił ją śpiącą na brzegu i odpłynął. Ariadne zaś pojął za żonę Dionizos.

Ajgeus oczekiwał powrotu syna na brzegu ateńskim, lecz gdy zobaczył żagle żałobne zamiast białych, rzucił się do morza, które od jego imienia nazwano Egejskim. Tezeusz został więc królem Attyki i zjednoczył rozproszonych mieszkańców w jednolite państwo, w którym wprowadził reformy. Był dobrym i odważnym władcą, który na uwadze miał zawsze dobro obywateli.
 
Bohater walczył między innymi z wojowniczymi kobietami – Amazonkami. Jedną z nich, Antiope, pojął za żonę, a z tego związku urodził się śliczny Hippolitos. Afrodyta, którą  syn Tezeusza gardził, zemściła się na nim za to, sprawiając, że zakochała się w nim jego własna macocha, Fedra. Hippolitos odtrąciwszy Fedrę obudził w niej furię. Kobieta oskarżyła go przed ojcem o próbę gwałtu. Wściekły Tezeusz poprosił Posejdona, by zesłał na jego syna śmierć. Hippolitos zginął nad brzegiem morza wleczony po ziemi przez konie, które ciągnąc rydwan przestraszyły się potwora. Wyrzuty sumienia popchnęły Fedrę do odebrania sobie życia.
 
Tezeusz pragnął pojąć za żonę córkę Zeusa i Ledy – młodą królewnę spartańską – Helenę. Do czasu osiągnięcia odpowiedniego wieku zostawił ją pod opieka swej matki, a sam wyruszył pomóc przyjacielowi w zdobyciu Persefony za żonę. W krainie zmarłych Tezeusz i Pejritoos zostali przez  Hadesa uwięzieni na Krześle Zapomnienia. Dopiero Herkules przebywający w pałacu boga podziemi uwolnił Tezeusza od tej kary. W czasie jego nieobecności bracia Heleny zażądali jej uwolnienia i w odwecie wzięli w niewolę matkę Tezeusza, a także osadzili na tronie Aten Menesteusa.

Tezeusz udał się na wygnanie. Na wyspie Skyros Tezeusz, przyjęty pozornie gościnnie przez Likomedesa, został przez niego strącony ze skały.