Ustrój polityczny Niemiec - omów temat

Niemcy jako państwo o ustroju demokratycznym funkcjonowały od 1918 roku, czyli od momentu proklamowania Republiki Weimarskiej. Taki stan utrzymał się jednak stosunkowo krótko, bowiem już w 1933 roku władzę w państwie przejął Adolf Hitler, który wprowadził system totalitarny. Po przegranej przez nazistów II wojnie światowej państwo niemieckie zostało podzielone na kilka części, które jednocześnie rozgraniczały strefy wpływów ZSRR i państw zachodnich. Pod kontrolą państwa radzieckiego pozostawała Niemiecka Republika Demokratyczna (NRD), natomiast Republika Federalna Niemiec (RFN) zachowała znaczną niezależność od mocarstw sprzymierzonych. W Niemczech Zachodnich utrzymano również federacyjną strukturę państwa, która stała się podstawą obecnego systemu politycznego tego kraju.

Aktualnie Niemcy mają status państwa federalnego o kanclerskim systemie władzy. W skład federacji wchodzi 16 krajów związkowych o dużym stopniu niezależności, z własnymi rządami i parlamentami, których kompetencje precyzuje ustawa zasadnicza. Przedstawiciele wszystkich landów wchodzą do Bundesratu (Rady Związkowej). Tworzy ją 68 członków, którzy nie pochodzą z wyborów powszechnych, a z wyboru poszczególnych rządów krajowych. Bundesrat nie jest zatem organem kadencyjnym, wymiana reprezentantów odbywają się z reguły po wyborach do landtagów, w wyniku których następuje zmiana sił w ich parlamentach. Rada Związkowa posiada inicjatywę ustawodawczą, ale jej uprawnienia do stanowienia praw są znacznie mniejsze niż Bundestagu. 

Ponadto sprawuje bezpośredni nadzór nad rządami krajów związkowych, składa wnioski do Trybunału Konstytucyjnego, a także ma kompetencje władzy wykonawczej, które przejawiają się w możliwości zastosowania prawa weta ustawowego (zawieszającego). Druga izba parlamentu – Bundestag (Parlament Związkowy) posiada znacznie szersze uprawnienia. Jest jedyną wybieralną w wyborach powszechnych instytucją (na kadencję 4 lat). System wyborów w Niemczech ma charakter mieszany, zatem obywatele dysponują dwoma głosami – jeden oddają na konkretnego kandydata, drugi natomiast na partię. Dodatkowo występuje instytucja głosów nadliczbowych, w związku z czym liczba członków parlamentu jest zmienna. 

Organy kierownicze Bundestagu stanowią Prezydent Bundestagu, prezydium, Rada Seniorów oraz komisje parlamentarne. Wypełniają one zadania wyznaczone Parlamentowi Związkowemu, czyli funkcję ustawodawczą, kreacyjną oraz kontrolną nad rządem. Kontrolę nad rządem sprawuje Bundestag poprzez określone środki parlamentarne, takie jak godzina pytań, coroczne sprawozdanie ministra finansów majątkowych, absolutorium dla budżetu czy żądanie obecności kanclerza lub ministra. Faktyczną władzę w państwie posiada kanclerz (aktualnie jest nim Angela Merkel), który stoi na czele rządu. Wybierany jest przez Bundestag, na wniosek prezydenta federalnego. Funkcjonuje zasada, iż staje się nim lider obozu parlamentarnej większości. To on tworzy rząd i koordynuje jego działaniami, a także ponosi odpowiedzialność parlamentarną za pracę organów rządowych. Parlament może udzielić kanclerzowi konstruktywnego wotum nieufności, ale w praktyce jest to bardzo trudne do przeprowadzenia, bowiem występuje wymóg jednoczesnego wyboru (w ciągu 48 godzin) jego następcy. 

Kanclerz posiada zdecydowanie większy zakres władzy niż prezydent. Głowa państwa jest wybierana na okres 5 lat przez Zgromadzenie Związkowe. Wymogiem do objęcia tej funkcji jest bezpartyjność, a także ukończenie 40 roku życia i posiadanie niemieckiego obywatelstwa. Prezydent pełni jedynie funkcję symboliczną (symbol władzy państwowej) oraz reprezentacyjną. Nie ponosi odpowiedzialności parlamentarnej, a jego działalność wymaga kontrasygnaty.