Socjaldemokracja - przedstawiciele, geneza, historia rozwoju

Socjaldemokracja jest lewicowym ruchem, którego początki sięgają czasów robotniczych. Dąży do wprowadzenia socjalizmu za pomocą demokracji. Jak każdy nurt lewicowy, socjaldemokracja jest dzieckiem marksizmu.

Współcześnie partie socjaldemokratyczne odwołują się do lewicowych wartości, jednakże zachowują demokratyczną warstwę swojego programu. Rozczarowani marksizmem, chcieli jego idee zaktualizować.

Socjaldemokraci uznają kapitalizm i ekonomię wolnego rynku, jednakże obawiają się niesprawiedliwości, jaka płynie z takiego systemu gospodarki, zwracają więc uwagę na socjalistyczne elementy polityki ekonomicznej. Podstawą programu socjaldemokracji jest idea równości, wolności i demokracja uczestnicząca. Socjaldemokracja popiera interwencjonizm państwowy, ponieważ – jak sądzi – państwo musi mieć nadzór nad gospodarką i musi sprawdzać, czy nie dochodzi do niesprawiedliwości.

Nazwa „socjaldemokracja” pochodzi od nazwy niemieckiej partii, która powstała w 1869 r. – Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej – która dążyła do wprowadzenia ustroju komunistycznego. Socjaldemokracja wywodzi się z marksizmu, jednakże od marksizmu odeszła, mimo iż początkowo wszystkie partie socjaldemokratyczne należały do Międzynarodówki Komunistycznej. Socjaldemokracji zrozumieli, że trzeba iść na kompromis z demokracją i do założeń socjalistycznych włączyli demokratyczne koncepcje państwa.

W XX wieku socjaldemokracja zaczęła odnosić spore sukcesy, zwłaszcza w Skandynawii. Socjaldemokraci opowiadają się za państwem opiekuńczym, interwencjonizmem itd. Państwo musi więc dbać o obywateli oraz ingerować w gospodarkę i życie społeczne. W życiu społecznym socjaldemokraci głosili równość i powszechny dostęp do edukacji. Socjaldemokraci walczą też o prawa mniejszości seksualnych, narodowych i etnicznych. Zwracają uwagę na nierówność społeczną i głoszą hasła solidaryzmu społecznego.

Wkrótce cała Europa posiadała już partie socjaldemokratyczne, które odeszły od skrajnego komunizmu na rzecz demokracji i keynesizmu w gospodarce.

Pod koniec lat 90. pojawił się nurt socjalliberalizmu, o którym mówi się, że jest efektem ewolucji socjaldemokratów, którzy zaczęli stopniowo przyjmować liberalne koncepcje władzy.

Do najsłynniejszych twórców socjaldemokracji zalicza się – Augusta Bebela, Otto Bauera, Eduarda Bernsteina. W Polsce przykładem partii socjaldemokratycznej jest SLD – Sojusz Lewicy Demokratycznej, najpierw prowadzony przez Leszka Millera, a obecnie przez Grzegorza Napieralskiego.