Prawa dziecka - charakterystyka, interpretacja, przykłady

Prawa Dziecka to zespół uregulowań prawnych odpowiadających za zagwarantowanie dzieciom ochrony ich podstawowych praw.

W Polsce podstawą ochrony praw dziecka jest przede wszystkim najważniejszy akt prawny jakim jest Konstytucja. Na katalog tych prawa składa się też równie ważna Konwencja o Prawach Dziecka. To międzynarodowa konwencja która w 1989 roku została przyjęta przez ONZ. Zapisane zostały w niej wszystkie obowiązujące prawa dziecka. Na podstawie tej konwencji powołany został do życia organ mający na celu kontrolowanie realizacji jej założeń oraz przestrzegania zawartych w niej praw - Komitet Praw Dziecka. Na gruncie Polskim wspomnieć należy także o Ustawie o Rzeczniku Praw Dziecka jako o akcie prawnym regulującym kwestie związane z ochroną praw dziecka.

Na zestaw praw przynależnych każdemu dziecku składają się przepisy z dziedziny cywilnej, socjalne oraz kulturalnej. Starszych dzieci dotyczą także prawa polityczne. Wyłączone zostały jednak prawa ekonomiczne. Zgodnie z obowiązującymi przepisami przyjęte zostało, iż każde dziecko ma prawo do nauki, ochrony zdrowia, dostępu do informacji oraz ochrony przez wyzyskiem i poniżaniem. Bardzo ważnym jest przepis przyznający uprawienia do wszechstronnego rozwoju osobowości, swobody wyznania oraz światopoglądu gwarantujący niezależność. Podkreśla się także prawa do wychowania się w rodzinie (prawo to wiąże się także z prawem do adopcji).  

Wśród praw socjalnych wyróżnia się natomiast prawo do odpowiedniego standardu życia oraz ochrony zdrowia na najwyższym z możliwych poziomów. Zaznacza się także prawo do wypoczynku, czasu wolnego, rozrywki i zabawy. Najważniejszym jednak w tej materii jest prawo do zabezpieczenia socjalnego. 

Prawami politycznymi przyznawanymi dzieciom starszym są z kolei prawa do zrzeszania się w stowarzyszeniach oraz uczestnictwa w pokojowych zgromadzeniach a także prawo swobody wypowiedzi oraz poszukiwania i przekazywania idei (po warunkiem ze nie są one niezgodne z prawem i nie naruszają niczyich dóbr osobistych)

Przy omawianiu praw dziecka koniecznie należy wspomnieć o polskiej instytucji pełniącej główną kontrolę nad ich przestrzeganiem. Taka instytucją jest Rzecznik Praw Dziecka. Powołany został on na mocy konstytucji. Jego kadencja trwa 5 lat i może ją powtórzyć tylko raz. Funkcję Rzecznika Praw Dziecka pełni aktualnie Marek Michalak.