Status społeczny - rodzaje, przykłady, definicja

Status społeczny (inaczej pozycja społeczna) to miejsce osiągnięte przez jednostkę w hierarchii społecznej. Warto zaznaczyć, że wśród statusów wyróżniamy statusy osiągane – uzależnione od działań podejmowanych przez jednostkę – i statusy przypisane – zależne od cech przypisanych jej w momencie urodzenia, np. płci, rasy czy pochodzenia arystokratycznego (jednostka nie ma na nie żadnego wpływu).

Każdy człowiek poprzez swoje funkcjonowanie społeczne, zajmowanie określonych stanowisk zawodowych, wykonywanie określonej pracy, poprzez wykształcenie czy uzyskane doświadczenie zdobywa pewien szacunek społeczny, który odzwierciedla się właśnie w statusie jednostki. Kluczowe jest tutaj pojęcie prestiżu – czyli właśnie szacunku, jaki budzi dana jednostka i jej działanie.

Czasami w nauce odróżnia się pojęcia pozycji społecznej – jako wspomnianego miejsca w hierarchii – oraz statusu jako związanego z osiągnięciem danej pozycji, dostępu do dóbr. W tym momencie możemy wyróżnić np. status finansowy znaczący dochody i majątek danej osoby.

Miernikiem statusu społecznego osiąganego może być szacunek społeczny odczuwany w stosunku do określonego zawodu. Co kilka lat przeprowadza się w Polsce badania, mające na celu pokazanie, jakie zawody i profesje cieszą się największym poważaniem.

Według badań CBOS-u z roku 2009 największym poważaniem społecznym cieszą się dwa zupełnie różne zawody – strażak i profesor uniwersytetu. Warto zauważyć, że są to grupy zawodowe, których dochody nie są największe – status społeczny i związany z tym szacunek niekoniecznie jest więc związany z finansowym aspektem danego zawodu, w tym przypadku raczej z odwagą i wykształceniem.

Duży szacunek społeczny uzyskują także inne zawody, których wspólną cechą jest duża użyteczność i znaczny wysiłek – górnicy, pielęgniarki, a także takie (już szacunek społeczny jest tu nieco mniejszy), które wymagają wysokiego wykształcenia: lekarz, nauczyciel czy inżynier w fabryce.

Który z zawodów jest oceniany najniżej w hierarchii? Co ciekawe, są to dwa zawody związane z polityką – działacz partii politycznej i poseł na sejm. Osoby te mogą osiągnąć wysoki status finansowy, mieć duży dostęp do władzy itp., ale niestety w naszej młodej demokracji status społeczny mają stosunkowo niski.

Na koniec należy zwrócić uwagę, że do każdego miejsca w hierarchii społecznej, do każdego statusu społecznego przypisane są pewne role społeczne, których odgrywanie jest konieczne dla sprawnego funkcjonowania całości społeczeństwa.