Małżeństwo – definicja. Funkcje małżeństwa

Małżeństwo jest trwałym, usankcjonowanym prawnie związkiem mężczyzny i kobiety, którzy mają w nim równe prawa. Akt zawarcia małżeństwa zachodzi w obecności kierownika urzędu stanu cywilnego (ślub cywilny) lub księdza (ślub konkordatowy).
 
Zawarcie małżeństwa jest swego rodzaju umową, w której obie strony decydują się na uzyskanie pewnych praw, ale także obowiązków względem drugiej osoby. Obowiązki małżonków dzielą się na majątkowe (czyli wspólne dbanie o potrzeby finansowe rodziny) i niemajątkowe (wzajemna pomoc, wierność, wspólne pożycie i dążenie do dobra całej rodziny).

We wszystkich definicjach małżeństwa, a jest ich wiele ze względu na liczne badania nad małżeństwem prowadzone przez socjologów, akcentuje się trwałość małżeństwa i jego rolę w wydawaniu na świat, a później wychowywaniu dzieci. Wspomniane już dążenie do dobra rodziny i zapewnienie jej bezpieczeństwa finansowego jest wskazane ze wględu na obecność potomków małżeństwa, które razem z rodzicami będą tworzyć rodzinę.

Polski socjolog – Ludwik Janiszewski – wyróżnia pięć podstawowych funkcji, jakie pełni małżeństwo. Po pierwsze, jest to funkcja erotyczna, polegająca na intymnych kontaktach obojga małżonków – wzajemnym zaspokajaniu swoich potrzeb seksualnych. Po drugie – funkcja seksualna, związana z prokreacją. Celem małżeństwa jest wspólne planowanie, posiadanie i wychowywanie potomstwa w warunkach stabilności, jakiej większe prawdopodobieństwo daje związek zawarty w obliczu prawa. Trzecią funkcją małżeństwa jest funkcja ekspresji uczuciowej. Polega ona na tym, że małżonkowie poprzez decyzję o ślubie wyrażają swoją miłość i przywiązanie – decyzja ta ma przecież długoletnie (lub obowiązujące aż do śmierci) skutki, jej podjęcie wyraża więc powagę i odpowiedzialność dwojga ludzi. Kolejną funkcją małżeństwa jest funkcja egzystencjalna, czyli zapewnienie spokoju egzystencji, bezpieczeństwa, wsparcia oraz odpowiedniego poziomu materialnego (życie we dwójkę jest zwykle tańsze). Ostatnią z wyróżnionych funkcji małżeństwa jest funkcja samorealizacyjna. Decydując się na formalny związek z drugą osobą, człowiek może realizować siebie w formie np. opieki, pracy dla innych – czuje on wtedy, że jego działania coś znaczą, a tym samym mają sens.
 
Warto wspomnieć także o głównych cechach społecznych, na jakie zwraca się uwagę w przypadku wchodzenia w związek małżeński. Najczęściej partnerzy mają tę samą narodowość i wyznają tę samą religię, a także mieszkają w stosunkowo niewielkiej odległości od siebie. Innymi ważnymi cechami są: wspólnota rasy i pochodzenia etnicznego, podobny poziom wykształcenia i statusu społecznego oraz stosunkowo niewielkie różnice wiekowe (w obrębie tego samego pokolenia).