Resocjalizacja – definicja, funkcje resocjalizacji

Resocjalizacja to działania modyfikujące osobowość człowieka w celu doporwadzenia do jego sprawnego i bezkonfliktowego funkcjonowania w społeczeństwie. Dochodzi tutaj do ponownej socjalizacji człowieka, który w pierwszym jej etapie nie mógł poznać norm życia danej społeczności, przez co nieraz działał w sprzeczności z nimi.

Podmiotami pełniącymi funkcję resocjalizacyjne są różne wyspecjalizowane instytucje – psychologowie, pedagodzy, socjoterapeuci, a nawet osoby duchowne. Resocjalizacja najczęściej zachodzi w miejscach zgrupowania osób nieprzystosowanych do życia w szerszej zbiorowości np. w więzieniach, zakładach poprawczych, może jednak zachodzić także w codziennym środowisku osób nieodizolowanych – w pracy, szkole czy po prostu w rodzinie.

Podstawową funkcją resocjalizacji jest, jak już wspomniano, przystosowanie człowieka łamiącego zasady życia społecznego do życia w społeczeństwie. Jest ona nadzieją dla tych, którzy długotrwale przebywają w więzieniach, nie dopuszcza bowiem do zniszczenia osobowości istoty ludzkiej, do jakiego może dojść po długoletnim przebywaniu w zamknięciu. Resocjalizacja uczy jak rozpocząć życie na nowo, jak zerwać z dotychczasowymi zwyczajami (np. przestępczymi), jak budować zdrowe więzi z innymi członkami społeczeństwa.
 
Czy resocjalizacja przynosi efekty? Podobnie jak z leczeniem ambulatoryjnym, efekty resocjalizacji mogą być pełne, częściowe lub, niestety, znikome. Wszystko to zależy od sytuacji konkretnego człowieka, jego doświadczeń i chęci zmiany, a także, co oczywiste, od przebiegu procesu resocjalizacji.

Jeśli chodzi o funkcje resocjalizacji, to możemy wyróżnić trzy o najważniejszym znaczeniu. Po pierwsze, jest to funkcja opiekuńcza polegająca na zaspokojeniu potrzeb (w tym potrzeb wyższego rzędu) resocjalizowanego człowieka i otoczenie go wielostronną opieką w dłuższym przedziale czasowym.
 
Po drugie, resocjalizacja pełni także funkcję dydaktyczno-wychowawczą. Polega ona na przystosowaniu danego człowieka do pełnienia przez niego określonych ról społecznych, takich jak rola pracownika, ucznia, obywatela, a co więcej, uczą adaptacji do otaczającego środowiska i rozbudzają twórcze zdolności resocjalizowanego.

Trzecią funkcją resocjalizacji jest terapia – diagnozowanie problemów danego człowieka, jego ewentualnych zaburzeń i dysfunkcji, a także leczenie (zarówno lekami, jak i stosując metody psychologiczne). Funkcja terapeutyczna odgrywa bardzo istotną rolę w procesie resocjalizacji – wpływa ona bowiem na światopogląd wychowanków, na postrzeganie przez nich rzeczywistości i jej wartościowanie.
 
Aby resocjalizacja przynosiła jak najlepsze efekty, konieczne jest zwrócenie uwagi na jej dopasowanie do poszczególnej jednostki, a także utworzenie systemu opieki wychowanków po opuszczeniu przez nich instytucji resocjalizacyjnej (co z pewnością wzmocniłoby siłę oddziaływania terapii).