Interakcje społeczne – przykłady, definicja, cechy, cele

Współegzystowanie z innymi ludźmi zmusza każdą jednostkę do wchodzenia z otoczeniem w różnorodne interakcje społeczne. Są one tutaj rozumiane jako zdynamizowane wymienianie się działaniami (zachowaniami wraz z nadanym im znaczeniem) między ludźmi. Podjęcie działania przez jedną osobę (podjęcie akcji) wywołuje reakcję u drugiej osoby, która tym sposobem może stać się bodźcem dla reakcji pierwszej osoby itd.

Można wyróżnić kilka klasyfikacji interakcji społecznych. Są to: interakcje intrapersonalne – między jednostką a np. jej sumieniem, interpersonalne (między ludźmi), wewnątrzgrupowe, międzyinstytucjonalne, między jednostką a instytucją czy grupą. Podstawowe formy interakcji społecznych to natomiast współdziałanie, rywalizacja i obojętność.

Interakcje społeczne pełnią bardzo ważną rolę w sprawnym funkcjonowaniu społeczeństwa. Po pierwsze, pełnią funkcję poznawczą – umożliwiają poznanie innych ludzi, ich opinii i poglądów, lepsze zrozumienie różnych faktów. Po drugie – funkcję wartościującą, która sprawia, że poznając innych, ich sposoby myślenia i dowiadując się o nowych zjawiskach, możemy dopasowywać informacje do naszego systemu wartości. Inną ważną funkcją jest tworzenie więzi, ponieważ proces komunikacji wpływa na rozwijanie i wzmacnianie ich między podmiotami interakcji. Interakcje społeczne pełnią także funkcje kooperacyjne (ich celem jest wywołanie reakcji pozytywnej, opartej na współdziałaniu, czy też negatywnej – konfliktu) oraz wspierające (cel: udzielenie pomocy jednemu z podmiotów interakcji).

Zjawisko interakcji społecznych dobrze obrazuje teoria wymiany społecznej autorstwa G.C. Homansa, który wskazywał, że zachowanie człowieka jest wypadkową przeszłego otrzymywania kar lub nagród – człowiek uczy się pewnych reakcji, mając na celu zmaksymalizowanie korzyści i zminimalizowanie ryzyka. Tym samym interakcja społeczna, jaka zachodzi między ludźmi, miałaby być pewną formą wzajemnej wymiany kar i nagród – rozumianych zarówno dosłownie, jak i w znaczeniu niematerialnym.
 
Inną ciekawą koncepcją zajmującą się interakcjami społecznymi jest tzw. interakcjonizm symboliczny, który głoszony był przez G.H. Meada i H. Colleya. Głównym założeniem interakcjonizmu symbolicznego jest stwierdzenie, iż interakcje społeczne to wzajemna wymiana symboli rozumianych jako wartości i znaczenia. Interakcjonizm symboliczny wskazuje na aktywną postawę jednostki, która swoje działania planuje stosownie do danej sytuacji, a co więcej, jednostka jest w stanie wczuć się w sytuację innych ludzi, co pomaga w wyborze odpowiedniej reakcji.
   
Przykłady interakcji społecznych mogą być bardzo różnorodne – od przywitania się z sąsiadem i wymiany uwag na temat pogody z kolegą, po złożone, wielowątkowe dyskusje, czy też interakcje, które zachodzą poprzez np. komunikację niewerbalną.