Funkcje rodziny. Rola rodziny w życiu człowieka

Prawie wszyscy ludzie pierwsze lata swojego życia spędzają w otoczeniu rodziny. Jest to okres bardzo szybkiego rozwoju człowieka, tworzą się wtedy podwaliny osobowości (wg niektórych psychologów, np. Freuda, całość osobowości człowieka jest formowana w okresie dzieciństwa), stąd rola rodziny w tym czasie jest naprawdę ważna. Co więcej, rodzina jest podstawową grupą społeczną, w której człowiek, prócz rozwoju swojego „ja”, w procesie socjalizacji uczy się życia w społeczeństwie.

Jak wspomniano, znaczenie rodziny w rozwoju młodego człowieka jest nie do przecenienia, należy jednak dodać, że jej funkcje nie sprowadzają się wyłącznie do socjalizacji pierwotnej młodego pokolenia (funkcja socjalizacyjno-wychowawcza). Rodzina odgrywa także wiele innych, równie istotnych ról – istotnych dla społeczeństwa jako całości, a także dla poszczególnych członków rodziny.

Po pierwsze, ważną funkcją rodziny jest funkcja opiekuńczo-zabezpieczająca, która służy zapewnieniu bezpieczeństwa fizycznego poszczególnych jej członków, a także miejsca mieszkania, odzieży, pożywienia itp. Funkcja ta jest związana m.in. z faktem, że dwóm dorosłym osobom łatwiej jest się utrzymać niż osobie żyjącej samotnie. Z funkcją opiekuńczo-zabezpieczającą związana jest także funkcja materialno-ekonomiczna, która ma na celu dążenie do zabezpieczenia finansowych (materialnych) potrzeb jej członków.

Po drugie, rodzina pełni funkcję prokreacyjną, która uważana jest zwykle za najważniejszą funkcję rodziny (wynikającą z definicji rodziny jako instytucji mającej na celu właśnie posiadanie dzieci). Z reprodukcją lub raczej samym aktem seksualnym wiąże się inna funkcja rodziny, funkcja seksualna, w ramach której małżeństwo – kobieta i mężczyzna – w sposób społecznie dozwolony (co miało znaczenie szczególnie w przeszłości) zaspokajają swoje potrzeby seksualne.

Inne funkcje rodziny to: legalizacyjno-kontrolna, emocjonalna, rekreacyjno-towarzyska czy też kulturowa. Pierwsza ma na celu sprawowanie kontroli nad postępowaniem członków rodziny i przywoływanie ich do porządku, jeśli podejmowane przez nich działania stają się szkodliwe dla jej członka, rodziny czy społeczności. Funkcja emocjonalna zaś polega na zaspokojeniu potrzeb emocjonalnych, uczuciowych, a także na ekspresji uczuć przez członków rodziny. Funkcja rekreacyjno-towarzyska służy natomiast odpoczynkowi członków rodziny w gronie bliskich osób, odstresowanie się po dniu pracy i po powierzchownych kontaktach z innymi ludźmi. Ostatnia z wymienionych funkcji – funkcja kulturowa – umożliwia zapoznanie w rodzinie młodego pokolenia z dorobkiem kulturowym danej społeczności, może także rozwinąć w nim potrzebę częstszego korzystania z dóbr kultury z korzyścią dla jego rozwoju.