Oswald Spengler - cywilizacja. Cywilizacja wg Spenglera - opracowanie

Oswald Spengler to niemiecki filozof, żyjący na przełomie XIX i XX wieku, który w swej twórczości skupił się na filozofii kultury oraz historii, matematyce, naukach przyrodniczych i sztuce. Znaczną część swoich dzieł poświęcił przyrodzie oraz człowiekowi jako jednostce wpisanej w naturę.

Zgodnie z teorią Spenglera człowiek to element świata, będący jednocześnie jego przedstawicielem. Żyje w zgodzie z naturą i historią. Zarówno natura, jak i sfera duchowa człowieka go określają. Współistnieje kilka kultur, każda z nich posiada swoje symbole, które z kolei wywierają wpływ na społeczeństwa. Symbole te są tak charakterystyczne, iż jednoznacznie przynależą do danej kultury.

Kultura z kolei to stan pierwotny, wypełniony tradycjami, religią, autorytetami. Posiada ona wyraźnie zaznaczone symbole i wartości. Cywilizacja natomiast to pojęcie w stosunku do niej kontrastowe, skupia się wyłącznie na procesie rozwoju i postępu, ludzie postrzegają świat za pomocą rozumu. Człowiek cywilizacji nie skupia się na zacieśnianiu więzi ze swoim bogactwem kulturowym. Jest on anonimową postacią, często wyobcowany poprzez własnoręczne pozbycie się swoich korzeni. Nie skupia się na filozofii, nie dostrzega piękna otaczającego świata, nie przykłada uwagi do przemyśleń natury moralnej czy filozoficznej na swoim bytem. Wyraźne symbole stają się dla niego rozmyte, a wartości moralne nie są uznawane za jasno określone, dopuszcza możliwość swobodnego ich naginania w zależności od własnych potrzeb. Cywilizacja przejawia się w pogoni za dobrami doczesnymi oraz działaniami mającymi na celu poprawę życia, ale wyłącznie w ujęciu materialnym, system etyczny jest nieistotny. Cywilizacja skupia się głównie na ekspansji. Przekształcenie kultury w cywilizację znamionuje rozpoczęcie procesu jej upadku.

Spengler wyróżnił osiem cywilizacji, w ujęciu historycznym: babilońską, egipską, indyjską, chińską, meksykańską, antyczną, zachodnią oraz (dopiero nadchodzącą) rosyjską. W tym aspekcie, cywilizacja indyjska i chińska stanowią wyjątek rozkładu kulturowego, gdyż istnieją i rozwijają się w zasadzie nieprzerwanie od czterech tysięcy lat, co zaprzecza teorii rozkładu etycznego wraz z rozwojem ekonomicznym państwa.

Przyszła cywilizacja ma się opierać na wykształceniu przywódcy, który wykreuje imperium, tworząc je od podstaw. Spengler zakładał, iż lider będzie wywodził się z Niemiec, a w swych działaniach skupi się przede wszystkim na przejęciu władzy w krajach Zachodnich oraz wyeliminowaniu ludzi o innym kolorze skóry. Paradoksalnie, teoria Spenglera nie stała się religią dla nazistów i komunistów.

Według filozofa, oznaką rozpadu cywilizacji jest jej wewnętrzny rozkład, występujący z powodu braku równowagi. Ponadto, nurt pruskiego socjalizmu był, według Spenglera, teorią idealnie obrazującą całokształt życia społecznego, mającą na celu integrację narodu wobec wspólnego zamierzenia. Jednostka powinna poświęcić się dla dobra ogółu, bez względu na sprawowaną funkcję czy pozycję w społeczeństwie. Każdy powinien myśleć o innych, bez względu na swoje potrzeby. Cel musi zostać osiągnięty, a może tak się stać tylko w przypadku pełnej współpracy jednostek.