Feliks Koneczny - cywilizacja. Cywilizacja wg Konecznego - opracowanie

Feliks Koneczny, krakowski historyk, bibliotekarz oraz dziennikarz, twórca niezwykle obszernego katalogu dzieł poświęconych różnorodnej tematyce, wiele czasu poświecił na badanie cywilizacji w ujęciu filozoficznym.

Zgodnie z poglądami Konecznego, cywilizacja to pojęcie, które należy rozpatrywać przede wszystkim w aspekcie historyczno–filozoficznym, poparte wieloletnimi badaniami w tym zakresie. Cywilizacja to, według filozofa, swego rodzaju zwieńczenie nad rozmyślaniami poświęconymi dziejom ludzkości.

Cywilizacja to sposób życia pewnej zbiorowości, która w swym ujęciu obejmuje dorobek nie tylko materialny człowieka, ale także duchowy, nad którym podejmowano prace przez bardzo długi okres czasu. W przeciwieństwie do teorii Spenglera, Koneczny uważał, że na przestrzeni wieków wykształciło się ponad dwadzieścia cywilizacji, choć do czasów współczesnych przetrwało tylko sześć. Każda z nich posiadała swe cechy charakterystyczne, przyjmowała również różnorakie poglądy na istnienie człowieka i jego spraw, takich jak moralność, wiedza, stan zdrowia i majątku. Cywilizacje różniły się wobec siebie w przypadku poglądów dotyczących norm prawa rodzinnego, majątkowego oraz spadkowego.

Koneczny uważał, iż cywilizacja nie musi zaniknąć, ale o jej przetrwanie musi zadbać jednostka. O istnieniu cywilizacji decyduje zgodność z ludzką naturą. Cywilizacja bowiem jest wytworem człowieka, następstwem kultury i jego decyzji, więc jej przetrwanie zależy od ludzkiego poznania, produkcyjności oraz religijności. Rasa ludzka i język nie odpowiada za wykształcenie się cywilizacji, aczkolwiek niezwykle ważnym elementem jest religia. Różnice w występujących modelach cywilizacyjnych opierają się na pojmowaniu czasu, innymi systemami prawnymi w aspekcie publicznym oraz prywatnym, stosunku prawa do etyki, przyjętymi formami zrzeszania się. Według Konecznego, naród to forma zrzeszenia, która występowała jedynie w cywilizacji łacińskiej, zgodnie z jej zasadami człowiek był postrzegany jako osoba, czego zabrakło w innych cywilizacjach. Cywilizacja łacińska z kolei jest wytworem Kościoła katolickiego.

Dzieje ludzkości mogą zostać zrozumiane jedynie na tle rywalizujących cywilizacji, które się między sobą nie łączą, gdyż powoduje to konflikty na świecie. Rodzaj cywilizacji określa politykę, ekonomię, determinuje prawo oraz wszelkie formy życia człowieka.

Zgodnie z twierdzeniami Konecznego, w cywilizacji łacińskiej człowiek jest traktowany jako wolny i rozumny element społeczeństwa, podejmujący słuszne decyzje. Jednostka spełnia się w życiu rodzinnym, ale także narodowym i państwowym. Niezwykle ważną rolę w cywilizacji łacińskiej odegrał Kościół katolicki i nie może być ona umniejszana w żaden sposób. Na przesłaniach Kościoła opiera się, między innymi, prawidłowa rola kobiety oraz model małżeństwa monogamicznego, co służy rozwojowi dzieci. Należy w pełnym wymiarze stosować założenia cywilizacji łacińskiej we współczesnej polityce społeczne i gospodarczej, także na arenie międzynarodowej.