Alienacja - alienacja polityczna - definicja, charakterystyka, przykłady

Termin alienacja oznacza wyobcowanie, został wprowadzony przez M. Hessa, aczkolwiek rozwinął go w swych pracach K. Marks. Może ona dotyczyć różnych sfer życia. W przypadku alienacji politycznej mowa o odrzuceniu norm i poglądów świata polityki, odejście od przyjętych struktur politycznych. To także swego rodzaju samodzielność w sferze politycznej oraz świadoma autonomia myślenia. Alienacja polityczna może być także przejawem autonomicznego działania organów oraz instytucji politycznych, wynikająca z rozerwania bliskiego ich związku ze społeczeństwem.

Alienacja polityczna charakteryzuje się oderwaniem obywateli od różnorodnych działań politycznych. Jej cechą główną jest także fakt, iż obywatel nie czuje się związany z przedstawicielami władzy w państwie i próbuje się od nich odseparować poprzez nieuznawanie obowiązującego systemu politycznego. Zanika w tym przypadku identyfikacja z systemem politycznym. Ponadto alienacja polityczna jest czynnikiem wzmagającym przekonanie, iż działania polityczne wewnątrz oraz na zewnątrz danego państwa są przeprowadzane bez wiedzy i zgody, a niekiedy także pomimo wyraźnego sprzeciwu obywateli.

Alienacja polityczna występuje w dwóch aspektach. W ujęciu obiektywnym jest ona przedstawiana jako proces, w następstwie którego ma miejsce rozkład więzi obywateli wobec panującej władzy politycznej. Obywatel czuje się bezsilny oraz jest przekonany o fakcie, że jakiekolwiek jego działanie nie wpłynie na sytuację polityczną w państwie. Natomiast w ujęciu przedstawicieli władzy, reprezentujących dane ugrupowania polityczne, można zaobserwować mnogość zachowań przejawiających się w protekcjonalnym traktowaniu obywateli. Politycy często próbują pokazać swoją wyższość w stosunku do zwykłych przedstawicieli społeczeństwa oraz traktują ich instrumentalnie. Politycy często postrzegani są jako osoby chciwe, nastawione wyłącznie na własny zysk oraz bezwzględne w uzyskiwaniu upragnionego rezultatu. Z kolei instytucje polityczne uznawane są w tym przypadku jako organy walczące z obywatelami, mające na celu jedynie wspomaganie władzy politycznej. W ujęciu tym są one wrogo nastawione do społeczeństwa i mają zabezpieczać polityków.

Alienacja polityczna to proces, który dodatkowo jest dynamiczny. Oznacza to jego ciągły rozwój i ewolucję. Alienacja polityczna ma niewątpliwy wpływ na społeczeństwo oraz nastroje w nim panujące.

Dodatkowo, w systemach opartych na ustroju demokratycznym proces alienacji jest spotęgowany możliwością wyboru kandydatów oraz, niestety, częstymi pomyłkami, jakie w nim zachodzą. Rezultaty są widoczne z pewnym opóźnieniem, jednakże w społeczeństwie narasta poczucie źle dokonanego wyboru, co ma istotny wpływ na pogłębianie procesu.