Notariusz - definicja, opis, przykłady

Notariusz jest osobą posiadającą wykształcenie prawnicze, która otrzymała od ministra sprawiedliwości upoważnienie do przygotowywania aktów notarialnych w sprawach, dla których jest konieczne wykonanie takiego aktu lub osoby zainteresowanie wymagają formy notarialnej. Obowiązki i kompetencje notariusza reguluje ustawa Prawo o notariacie.

Notariuszem może zostać każda osoba, która ukończyła studia prawnicze, która ma powyżej 26 lat, i która posiada obywatelstwo polskie wraz z pełnią praw obywatelskich. Inne warunki, jakie powinien spełnić przyszły notariusz to: nieskazitelny charakter (powoduje on,  że dana osoba będzie prawidłowo wykonywać obowiązki notarialne), odbycie aplikacji notarialnej i zdanie egzaminu notarialnego oraz praca jako asesor notarialny przez co najmniej dwa lata (art. 11. Prawa o notariacie). Warto dodać, że kilku z powyższych (kwestia aplikacji i pracy jako asesor) warunków nie muszą spełniać profesorowie i doktorzy habilitowani uczelni wyższych, osoby, które pracowały jako sędzia i inni (art. 12. Prawa o notariacie). 

Obowiązkami notariusza są m.in.: wspomniane sporządzanie aktów notarialnych, doręczanie i sporządzanie różnego rodzaju oświadczeń, sporządzanie poświadczeń (m.in. własnoręczności podpisu danej osoby na dokumencie), tworzenie protokołów (np. z rozmaitych zebrań, spotkań zarządów przedsiębiorstw), także sporządzanie wpisów, wypisów, wyciągów różnych dokumentów. Należy zaznaczyć, że za wykonanie każdej z powyższych (i nie tylko) czynności notariusz pobiera opłatę, która jest szczegółowo określona w odpowiednim rozporządzeniu ministerialnym.   

Zgodnie z artykułem 2. Prawa o notariacie, notariusz działa jako osoba zaufania publicznego i w związku z tym osoba notariusz podlega ochronie, jak przysługuje funkcjonariuszom publicznym. 

Powoływania notariusza dokonuje minister sprawiedliwości na wniosek osoby zainteresowanej (art. 10. Prawa o notariacie). 

Istotnym elementem pracy notariusza jest konieczność zachowania tajemnicy dotyczącej okoliczności spraw, z jakimi zgłoszono się do notariusza. Obowiązek tajemnicy trwa nawet po odwołaniu notariusza, wygasa natomiast w przypadku konieczności zeznawania notariusza przed sądem jako świadek – chyba, że wyjawienie tajemnicy zagraża ważnemu interesowi prywatnemu danej osoby (wtedy minister sprawiedliwości ma prawo zwolnić notariusza od obowiązku zachowania tajemnicy) (art. 18. Prawa o notariacie).