Organ kolegialny - definicja, opis, przykłady

Organ kolegialny (inaczej mówiąc ciało kolegialne) to instytucja składająca się z grupy osób, które wspólnie podejmują decyzje, wspólnie ponoszą za nie także odpowiedzialność. Organy kolegialne są powoływane w sytuacji, gdy potrzebne są różne spojrzenia na daną sprawę i dana kwestia wymaga rozwiązań wypracowanych we wspólnej dyskusji. Kolegialność organu jest charakterystyczna dla rozwiązań demokratycznych - przeciwstawia się ona jednoosobowej formie rządów.

Pojęcie kolegialności odnosi  się do dwóch podstawowych kwestii. Jedna z nich dotyczy budowy danego organu (jak wspomniano jest to organ z założenia wieloosobowy, wszyscy jego członkowie mają równe prawa i kompetencje do wspólnego decydowania o różnorodnych kwestiach - do których dany organ został powołany), natomiast druga wiąże się ze sposobami działania organu. Kolegialność postępowania polega na współpracy kilku osób, warto jednak zaznaczyć, że swego rodzaju postępowanie kolegialne można spotkać także w organach jednoosobowych - kiedy dana osoba zasięga rady innych ludzi. 

Należy podkreślić, że dla ważności działania danego organu kolegialnego potrzebne jest zebranie się określonego kworum, czyli minimalnej liczby członków organu, przy obecności której podejmowane działania są uznawane za ważne. Kworum powinno być opisane w akcie prawnym charakteryzującym działanie danego organu kolegialnego - zwykle wynosi ono połowę całkowitej liczby członków. 

Przykładami organów kolegialnych są np. Sejm, Senat, rady gmin, rady nadzorcze różnych przedsiębiorstw. 

Organy kolegialne posiadają kilka ważnych zalet, nie są jednak także wolne od wad. Najważniejszymi zaletami kolegialności są: demokratyczność postępowania, zwiększenie udziału we władzy różnych osób, zdolność wypracowywania wspólnego stanowiska różnych grup, także wzajemna kontrola uniemożliwiająca nadmierną przewagę danej siły. Wadami organów kolegialnych są natomiast: długotrwałość procedur podejmowania decyzji (dyskusja i wzajemne przekonywanie się członków organu zajmuje znacznie więcej czasu niż podjęcie decyzji przez organ jednoosobowy), niepewność czy wspólnie wypracowane stanowisko jest najlepszym możliwym rozwiązaniem, czy tylko wynikiem koniecznego kompromisu, trudności w ustaleniu odpowiedzialności - solidarna odpowiedzialność organu może skutkować zbiorowym brakiem odpowiedzialności.