Prokura - definicja, opis, przykłady

Prokura jest rodzajem pełnomocnictwa, które jednak charakteryzuje się wyraźnie większymi kompetencjami niż w przypadku zwykłego pełnomocnictwa. Prokura ma na celu umożliwienie prowadzenia aktywnej działalności przez przedsiębiorców, którzy nie zawsze mogą osobiście załatwiać i kontrolować przebieg wszystkich spraw. Prokurę ustanowić może tylko ograniczona grupa osób - są to przedsiębiorcy, którzy zostali wpisani do Państwowego Rejestrów Przedsiębiorców.

Prokurent (czyli osoba, jaka otrzymała prokurę) jest, zgodnie z art. 109. Kodeksu cywilnego, uprawniony do prowadzenia czynności sądowych i pozasądowych związanych z danym przedsiębiorstwem. Należy jednak podkreślić, iż nie może on dokonywać czynności związanych ze zbywaniem przedsiębiorstwa, oddaniem go do czasowego korzystania lub obciążaniem przedsiębiorstwa - do tego wymagane jest szczegółowe pełnomocnictwo.

Warunkiem ważności prokury jest udzielenie jej w sposób pisemny. Prokura jako stosunek prawny powstaje z momentem jego zapisania, przedsiębiorca ma jednak jeszcze obowiązek zgłoszenie jej udzielenia (również wygaśnięcia) do Krajowego Rejestru Sądowego. Prokurentem może być każda osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych (art. 1092). Co ciekawe, prokurentami może być jednocześnie kilka osób. Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje prokury: samodzielną (prokurent działa samodzielnie), łączną (dla ważności danej sprawy konieczne jest współdziałanie kilku prokurentów lub reprezentacja łączna prokurenta i jednego z członków zarządu), także prokurę tzw. oddziałową - czyli ograniczoną do jednego działu (segmentu) działalności przedsiębiorstwa. 

Prokura może być w każdej chwili odwołana oświadczeniem woli osoby nadającej to pełnomocnictwo, warto jednak zwrócić uwagę, że nie wygasa ona w momencie śmierci przedsiębiorcy (który nadał prokurę). Zakończenie prokury (poza wspomnianym odwołaniem) zachodzi w momencie śmierci prokurenta lub upadłości, wykreślenie z rejestru, przekształceń czy likwidacji danego przedsiębiorstwa. 

Na prokurencie, mimo pełnionych przez niego obowiązków, nie spoczywa odpowiedzialność za działania i zobowiązania spółki, jaką reprezentuje. Ponosi on jedynie odpowiedzialność za własne działania, które mogłyby przynieść szkody dla osób trzecich.