Leonid Breżniew - Doktryna Breżniewa - definicja, opis, zasady funkcjonowania

Doktryna Breżniewa została wprowadzona w życie we wrześniu 1968 roku. Była ona polityczno-wojskowym systemem działania przyjętym przez ZSRR oraz państwa satelickie, który aż do obalenia bloku wschodniego uznawany był za jedną z jego czołowych zasad. Doktrynę tę stworzono przede wszystkim dla usprawiedliwienia interwencji wojsk Układu Warszawskiego w sierpniu 1968 roku na terenie Czechosłowacji, gdzie od stycznia panowała tak zwana „Praska wiosna”.

Głównym założeniem doktryny było zaprowadzenie porządku oraz pomoc braciom-komunistom w przypadku niepokojów społecznych, które mogłyby prowadzić do zmian społeczno-politycznych w jednym z państw bloku. W rzeczywistości owa pomoc oznaczała usprawiedliwienie każdego wkroczenia wojsk na terytorium państw członkowskich Układu Warszawskiego jako tzw. pomocy w walce z wrogą kulturą i ideologią, które dezorganizują życie społeczne państwa socjalistycznego – stąd też najazd na Czechosłowację, w której od stycznie 1968 roku zdecydowanie zliberalizowano sferę polityczną. Inne określenie tego systemu – jakże trafne – to: doktryna o ograniczonej suwerenności. Jednak najczęściej stosowaną nazwą jest właśnie doktryna Breżniewa, od nazwiska ówczesnego Sekretarza Generalnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego (KPZR) – Leonida Breżniewa, który wprowadził ten system.

Doktryna, która agresję ZSRR nazywała pomocą, została bardzo negatywnie przyjęta nie tylko przez państwa zachodnie, ale też niezależne od Rosji komunistyczne państwa Chin, Jugosławii czy Albanii, ale też Rumunii, która odmówiła interwencji w Czechosłowacji i, następnie, przyjęcia doktryny.

Po przejęciu władzy (Sekretarz Generalny KC KPZR) przez Michaiła Gorbaczowa, który zapoczątkował w Związku Radzieckim okres „Pierestrojki”, postanowiono mienić politykę (głównie wobec państw Układu Warszawskiego). Zmieniono dotychczasowy system na doktrynę Sinatry, która całkowicie zliberalizowała politykę ZSRR, dając państwom sojuszniczym możliwość samostanowienia, co wykorzystały tworząc suwerenne państwa demokratyczne. Tym sposobem okres „zimnej wojny” został zakończony, a podział Europy na blok zachodni i wschodni przestał istnieć.