Zasady prawa karnego - humanitaryzm - interpretacja

Zasada humanitaryzmu jest uznawana za jedną z naczelnych zasad prawa karnego oraz prawa karnego wykonawczego.

Sam kodeks karny ani karny wykonawczy nie posiada definicji humanitaryzmu. W naukach humanistycznych jest on definiowany jako postawa odznaczająca się uznawaniem za nadrzędne wartości: godności, wolności oraz równości ludzkiej, a także szacunku do drugiego człowieka charakteryzującego się między innymi wolą oszczędzenia mu cierpień. 

Uregulowania dotyczące zasad humanitaryzmu, podobnie jak innych zasad karnych, znajdują  się w kodeksie karnym.  Artykuł 3. głosi, iż kary oraz inne środki przewidziane w kodeksie winny być stosowane z poszanowaniem zasad humanitaryzmu, zwłaszcza z uwzględnieniem zasady poszanowania godności człowieka.  

Zapisy dotyczące humanitaryzmu mają także swoje odbicie w ustawie zasadniczej. Artykuł 40. oraz 41. ustęp 4 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.

Poszanowanie zasady humanitaryzmu w szczególności zabrania stosowania kar związanych z torturami oraz innym nieludzkim, poniżającym czy uwłaczającym ludzkiej godności traktowaniem. Kara winna być skonstruowana tak, by realizowała wyznaczone cele (czyli pożądane zjawiska, które mają być osiągnięte przez poddanie sprawcy karze).  Z uregulowań konstytucyjnych wskazanych powyżej wynika również zobowiązanie do humanitarnego traktowania osób pozbawionych wolności.

Za humanitarne wykonanie kary uznać można więc taki rodzaj dolegliwości, która nie zawiera oznak przemocy (tak fizycznej, jak i psychicznej).

Od zasady humanitaryzmu w prawie karnym nie ma żadnych wyjątków w obowiązujących przepisach.