Postindustrializm - definicja. Społeczeństwo postindustrialne - cechy, przykłady

Pojęcie postindustrializmu oznacza etap w historii społeczeństw następujący po dominacji gospodarki przemysłowej w XIX i na początku XX wieku. Wiara w postęp i dynamiczny rozwój przemysłu spowodował duże zmiany w życiu społecznym. Rozpoczęto zatrudniać kobiety, tworzyła się klasa robotnicza, długi dzień pracy porządkował życie mieszkańców wielkich miast.

W połowie XX wieku gospodarka industrialna zaczęła jednak ustępować tzw. postindustrializmowi, niosącemu daleko idące przemiany, także w budowie społeczeństwa. Zaczęło się rozwijać społeczeństwo postindustrialne, którego jedną z cech jest odejście od czerpania dochodów z produkcji dóbr materialnych (produkcji) na rzecz wytwarzania i przekazywania informacji – usług.

Epoka postindustrialna, trwająca do dzisiaj, od poprzedniej różni się kilkoma ważnymi cechami. Pierwszą z nich jest odchodzenie od modelu własności państwowej i spółdzielczej na rzecz różnych form własności prywatnej (utrwalenie jej znaczenia). Po drugie, w strukturze gospodarki obserwuje się znaczący spadek znaczenia przemysłu na rzecz usług, których udział w gospodarce przekracza 50% (w niektórych krajach sięga nawet 80%). Warto zaznaczyć, że w rozwijającym się sektorze usług zatrudnienie znajdują przede wszystkim kobiety. Kolejną cechą jest także uelastycznienie się czasu pracy, możliwość wboru różnych form zatrudnienia pracowników. W epoce postindustrialnej duże znaczenie ma także odejście od masowości produktów i usług oraz zindywidualizowanie potencjalnego odbiorcy dóbr.

Obraz społeczeństwa żyjącego w epoce postindustrialnej jawi się jako wyraźnie odmienny odtego, który był powszechny w epoce dominacji przemysłu. Idea wyróżnienia społeczeństwa postindustrialnego pojawiła się w latach 60.i 70. (A. Touraine, D. Bell), kiedy to zaobserwowano, że szeroko upowszechniony dostęp do technologii doprowadził do dużej automatyzacji przemysłu i spowodował, wspomniane już, przesunięcie zatrudnienia z przemysłu do usług. Wraz z rozwojem usług postępowała, i postępuje jeszcze współcześnie, koncentracja ludności w wielkich aglomeracjach miejskich, które zaczęły świadczyć usługi na każdym, nawet najwyższym poziomie.
 
Należy wspomnieć, że cechą społeczeństw postindustrialnych jest także daleko posunięta indywidualizacja poszczególnych jednostek, co charakterystyczne jest szczególnie dla USA i krajów Europejskich. Powszechne jest także aktywne dążenie do równouprawnienia płci, zdynamizowanie ochrony praw człowieka czy pluralizm wartości.