Informatyzacja społeczeństwa, społeczeństwo informacyjne - definicja, charakterystyka, przykłady

Żyjemy w czasach niesamowitego rozwoju techniki, a choć postęp widoczny jest w wielu dziedzinach, przodują w nim m.in. rozmaite technologie elektroniczne, komputerowe. Nic dziwnego więc, że na każdym kroku mamy do czynienia z procesem informatyzacji – czyli szerokiego wykorzystywania systemów komputerowych, oprogramowania i internetu w celach usługowych, administracyjnych, edukacyjnych i innych.

Informatyzacja przebiega w sposób zdynamizowany nie tylko z powodu wzrostu dostępności technologii, ale także ze względu na popularyzację wiedzy, jako głównego kapitału społecznego. W ostatnich dekadach rozwinięte społeczeństwa przekształcają się ze społeczeństw przemysłowych w tzw. informacyjne, inaczej mówiąc, w społeczeństwa oparte na wiedzy, w których to wiedza (informacja) i wykształcenie stają się podstawowym dobrem. Termin „społeczeństwo informacyjne” został wprowadzony w latach 60. przez Japończyka T. Umesao, który już wtedy zauważył, że przyszły rozwój społeczeństw będzie następował w oparciu o niematerialne dobro, jakim jest informacja.
  
Rozwój internetu spowodował swoiste skurczenie się świata, stąd popularna metafora globalnej wioski, w której dochodzi do bardzo szybkiej wymiany pomysłów, innowacji i idei, i w której równocześnie zintensyfikowany jest proces komunikacji międzyludzkiej. Dochodzi tutaj do wzrostu znaczenia specjalistycznego wykształcenia, występuje konieczność uczenia się z dnia na dzień, aby nadążyć za rozwijającym się światem i pozostać konkurencyjnym na rynku. Wspomniane zjawiska stanowią jednak zaledwie kilka wyróżników społeczeństwa informacyjnego, pozostałe są jednak  równie ważne.

Istotnym elementem wyznaczającym społeczeństwo informacyjne jest gospodarka oparta o usługi, szczególnie o usługi wyższego rzędu – takie jak bankowość, informatyka, czy szeroko ujęta telekomunikacja. W strukturze gospodarki dotychczasowych społeczeństw przemysłowych miały one około 50-procentowy udział, natomiast obecnie, w społeczeństwach informacyjnych, usługi przekraczać mogą nawet 80%. Inną ważną cechą omawianego zjawiska jest wysoki poziom skolaryzacji, szczególnie jeśli chodzi o liczbę studentów. Co więcej, w społeczeństwach informacyjnych zauważa się rozwój inicjatyw lokalnych, chęci uczestniczenia ludzi w sprawach dotyczących ich miejsca zamieszkania. Rośnie świadomość społeczna i chęć współdecydowania o swoim otoczeniu.
 
Społeczeństwo informacyjne w wielu krajach, w tym Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, krajach Europy Zachodniej i niektórych państwach Europy Środkowo-Wschodniej jest faktem. Także w Polsce obserwujemy dynamiczny wzrost znaczenia wykształcenia, a także szeroką informatyzację np. rozmaitych instytucji administracji publicznej. Z pewnością rozwój społeczeństw opartych na wiedzy będzie postępował także w innych rejonach świata.