Sądownictwo administracyjne, sądy administracyjne - orzecznictwo, instancje, funkcje. Sądy administracyjne w Polsce

Sądy administracje to szczególny rodzaj sądów powołanych do stanowienia wymiaru sprawiedliwości w Polsce.

Głównym zadaniem sądów administracyjnych jest sprawowanie kontroli nad działalnością administracji publicznej. Rozstrzygają one także spory dotyczące kompetencji między organami administracji lub jednostkami samorządu terytorialnego. Sądy administracyjne orzekają m.in. w sprawie skarg wniesionych na decyzje wydane w postępowaniach administracyjnych, zabezpieczających czy egzekucyjnych, akty prawa miejscowego wydawane przez samorządy terytorialne a także w sprawie skarg na inne akty albo czynności podejmowane przez administracje publiczną na podstawie prawa. Do kompetencji sądów administracyjnych należy także orzekanie np. w kwestiach bezczynności organów administracji.

W Polsce sądownictwo administracyjne sprawują wojewódzkie sądy administracyjne oraz Naczelny Sąd Administracyjny jako organ odwoławczy od wyroków zapadających w tych pierwszych. W niektórych sprawach jednak zasada dwuinstancyjności może zostać złamana: następuje to w sytuacjach, gdy organem orzekającym w pierwszej instancji jest Naczelny Sąd Administracyjny. Odwołanie składa się wtedy do tego samego organu. Należy dodać, że Wojewódzkie Sądy Administracyjne powstały w 2003 roku. Wcześniej administracyjny wymiar sprawiedliwości sprawowany był wyłącznie przez Naczelny Sąd Administracyjny.

W postępowaniu przed sądami administracyjnymi następuje zasada skargowości, oznaczająca iż sprawa nie może zostać wszczęta z urzędu, natomiast może ją zainicjować jedynie osoba będąca stroną w sprawie.

W skład organów Wojewódzkich Sądów Administracyjnych wchodzi prezes, zgromadzenie ogólne oraz kolegium wojewódzkiego sądu administracyjnego. Natomiast w Naczelnym Sądzie Administracyjnym zasiada Prezes, Zgromadzenie Ogólne oraz Kolegium Naczelnego Sądu Administracyjnego.